موم ماده ای است که زنبورها به عنوان ماده اولیه برای ساخت شان هایشان آن را تولید می کنند و در این شان های تولید شده تخم یا عسل هر کدام درفصول خاص ذخیره می شود. موم از چهار جفت غده که در زیر شکم زنبورعسل قرار دارد به نام غدد موم ساز به صورت پولک های ریزی ترشح می شود و زنبورها از 12 تا 18 روزگی به بعد قادر به این کار هستند. این پولک ها بسیار کوچک به ابعاد 3 در1/0 میلی متر و به وزن 1 میلی گرم هستند یعنی در حدود 1000 عدد از آن ها برای تولید یک گرم موم مورد نیاز است. این پولک ها در موقع ترشح بی رنگ و شفاف هستند ولی در اثر مخلوط شدن با گرده گل های مختلف وبره موم توسط زنبورها به رنگ های مختلف درمی آیند. برای تولید موم دمای کندو بایستی بالاتر از حد معمول باشد و برای تولید آن به عسل و گرده گل نیاز است حدودا برای تولید یک کیلوگرم موم 10 کیلوگرم عسل مصرف می شودکه صرف افزایش دمای کندو وترشح موم و شکل دادن آن میشود. عوامل مؤثر بر شدت موم سازی توسط زنبورها شامل شدت گرده و شهد جاری به کندو ، شدت تخم گذاری توسط ملکه و دمای محیط است. پولک های کوچک مومی تولید شده سپس با دندان های زنبور عسل به شکل های مختلف درمی آیند و در ساختارشش ضلعی قاب ها به کار می روند. این ساختار شش ضلعی دقیق و جنس خاص موم باعث می شود که بهترین ساختار جهت زندگی زنبور عسل فراهم آید به طوری که یک شان مومی با اینکه حدود 100 گرم موم داردبه راحتی میتواند وزن 3 تا 4 کیلو عسل را تحمل می کند. خصوصیات فیزیکی موم زنبور عسل : موم ماده ای است که به طور جامد به رنگ های مختلفی از سفید و زرد و قهوه ای و سیاه از تیره تا روشن دیده می شود ولی عموماً زرد روشن است ، بویی به خصوص ولی تا حدی شبیه بوی عسل را دارد . چگالی آن در c°15 96/0g/cm3 است و در دمای c° 62 تا c° 64 ذوب می شود و در c° 85 شروع به تغییر رنگ و خواص می کند و در c°204 به نقطه اشتعال می رسد. خصوصیات شیمیایی موم زنبور عسل : از نظر شیمیایی موم جزء لیپید ها یا چربی هاست. ساختار کلی آن پیچیده و شامل حدود 300 نوع ماده مختلف است ولی به طور کلی از اسیدهای چرب بلند و اسید اولئیک و انواع استرها و اسیدهای چرب آزاد و الکل تشکیل شده است ، غیر قابل انحلال در آب و قابل حل در ترکیبات آب گریز همانند استون ، اتر ، بنزین ،گزیلول وz کلروفرم است.موم چیست ؟
