قیمت عسل

                                  قیمت عسل

افزایش تا 60 درصدی قیمت عسل

سرمایه: براساس آمارهای رسمی، ایران از نظر تولید عسل رتبه یازدهم جهانی را در سال گذشته داشته و سهم عسل آن نسبت به کل جهان 2/2 درصد بود. صادرات عسل ایران نیز سال قبل حدود شش میلیارد تومان بوده است. همچنین تولید عسل در کشور طی سال 1386 بیش از 36 هزار تن برآورد شد که با در نظر گرفتن متوسط قیمت شش هزار تومان برای هر کیلو عسل، گردش مالی سالانه بازار عسل در ایران طی سال گذشته به رقمی حدود 196 میلیارد تومان رسید. گزارش خبرنگار ما به نقل از کارشناسان بازار عسل حاکی است سرمای شدید زمستان پارسال و به دنبال آن خشکسالی نیمه نخست امسال سبب شد تولید عسل در سال جاری با کاهش 60 درصدی مواجه شود.

 از سوی دیگر عواملی همچون افزایش هزینه های جانبی تولید و نرخ دستمزد کارگران، افزایش نرخ باربری و... از جمله مواردی است که باعث افزایش 50 تا60 درصدی قیمت انواع عسل در سال جاری شده است.
نکته قابل تاملی که در این میان وجود دارد اینکه به دلیل ثبات تقاضا در بازار عسل، حجم گردش مالی این بازار در سال جاری تفاوت چندانی با سال قبل نداشته است چرا که کاهش 60 درصدی تولید با افزایش عرضه عسل های تقلبی و نامرغوب و رشد تا
60 درصدی قیمت ها در این بازار جبران شده است.

عسل های دست ساز در 90 درصد کارخانه های تولیدی

مدیرعامل اتحادیه سراسری زنبورداران در این رابطه گفت: «به دلیل خشکسالی، تولید عسل امسال 60 درصد به نسبت سال گذشته کاهش یافته است.»
عفت رئیسی سرحدی اظهار داشت: «سال جاری به دلیل خشکسالی، میزان برداشت عسل به یک سوم سال قبل کاهش یافت.»
وی افزود: «در حال حاضر حدود سه میلیون و 600 هزار کندو در کشور موجود است و از هر کندو تنها پنج کیلو عسل برداشت شده در حالی که سال گذشته از هر کندو حدود 12 تا 13 کیلوگرم عسل به دست می آمد.»
مدیرعامل اتحادیه سراسری زنبورداران، تولید خارج از سیستم زنبورداری را یکی از بزرگ ترین مشکلات زنبورداران ذکر کرد و افزود: «متاسفانه 90 درصد کارخانه های تولید عسل از عسل های دست ساز استفاده می کنند. این عسل ها داخل دیگ و معمولاً به روش های غیربهداشتی و از شیره سیب زمینی و ذرت و گلوکز تولید می شوند.»
وی در ادامه گفت: «تولید عسل های تقلبی باعث شده عسل های مرغوب روی دست تولیدکنندگان باقی بماند.»
رئیسی افزود: «عسل های تقلبی
70 درصد بازار را در اختیار گرفته است و متاسفانه به دلیل پایین بودن قیمت اینگونه عسل ها، مجبور هستیم زیرقیمت تمام شده عسل های خود را بفروشیم تا بازار را از دست ندهیم.»

خشکسالی، عامل کاهش تولید و افزایش قیمت عسل

محمدحسین فتح اللهی یکی از کارشناسان بازار عسل در خصوص وضعیت این بازار اذعان داشت: «خشکسالی امسال عامل تاثیرگذاری در کاهش تولید عسل بوده است. با ایجاد چنین وضعیتی شاهد کمبود عسل و به دلیل ثابت بودن میزان تقاضا شاهد افزایش قیمت ها هستیم به همین خاطر در بازار عسل طبیعی با افزایش نزدیک به دو برابری قیمت مواجه شده ایم.» وی افزود: «کارخانه های تولید کننده عسل در این میان می توانند با عرضه بیشتر محصولات خود به بازار تاحدی این کمبود را جبران کرده و تاثیرات مثبتی روی بازار نابسامان عسل بگذارند.»وی در ادامه به کاهش صادرات عسل در سال جاری اشاره کرد و گفت: «زنبورداران برای جبران خسارات ناشی از خشکسالی مجبور به تغذیه کمکی شده اند که همین مساله سبب شده کیفیت عسل کاهش یابد، برهمین اساس این محصول امسال قابلیت صادرات را از دست داده است.»
یکی از اعضای شرکت تعاونی زنبورداران خوانسار نیز در این رابطه اظهار داشت: «متاسفانه هیچ نهاد و ارگانی برای کنترل قیمت و کیفیت عسل وجود ندارد و به همین خاطر هر سال وضعیت بدتری را در این بازار نسبت به سال های گذشته شاهد هستیم.»
وی در مورد میزان واردات عسل نیز خاطرنشان کرد: «واردات عسل به دلیل حمایت از تولیدکنندگان داخلی ممنوع است و این محصول فقط به صورت ترکیبی (با مغز گردو یا مغز بادام) از کشور ترکیه به میزان ناچیزی وارد کشور می شود.»

انگبین های تقلبی در بازار

رسول موسویان یکی از زنبورداران شهرستان دماوند در خصوص تقلب های انجام شده در بازار عسل گفت: «در شرایطی که عسل آویشن و گون بهترین نوع عسل تولیدی شهرستان دماوند است افراد سودجو به خاطر عدم شناخت و ناآگاهی مردم اقدام به توزیع برخی انواع عسل در بازار با قیمت های پایین کرده اند که به لحاظ ظاهری هیچ تفاوتی با عسل مرغوب ندارد اما در طعم و مزه تفاوت چشمگیری با عسل مرغوب داشته و عمدتاً از ترکیب چند نوع عسل نامرغوب تولید شده است.»
یکی از فروشندگان عسل در تهران نیز در این رابطه به خبرنگار ما گفت: «استقبال بالایی که از عسل می شود، موجب شده عده ای به فکر تولید و فروش عسل های تقلبی در بازار باشند.»
محسن عدالتجو افزود: «تقلب در این بازار زیاد است. عده ای سودجو از محلول آب و شکر یا شیره انگور و توت، عسل تهیه کرده و به جای عسل طبیعی می فروشند که خاصیتی ندارد و حتی موجب بالا رفتن قند خون می شود.»
وی تاکید کرد: «نوعی عسل تقلبی با قیمتی حدود کیلویی 1500 تا 3000 تومان در بازار خرید و فروش می شود که از شیره سیب زمینی تهیه شده است و معمولاً
48 ساعت پس از خرید در ظرف رسوب می کند.» عدالتجو در خصوص افزایش عرضه عسل های تقلبی افزود: «بازار از عسل تقلبی اشباع شده است. این اقلام تقلبی به گونه ای ساخته می شوند که بعضاً کارشناسان قدیمی این بازار هم قادر به تشخیص نوع مرغوب و طبیعی با محصول تقلبی نبوده و تنها در آزمایشگاه های مربوطه می توان تفاوت بین عسل طبیعی و عسل تقلبی را فهمید.»

قیمت گذاری در بازار عسل

حسین مرحمت خوانساری یکی از فعالان و فروشندگان عسل در خصوص نحوه قیمت گذاری این محصول به خبرنگار ما گفت: «بسته به منطقه و پوشش گیاهی آن و نیز میزان تنوع گونه های شهدزا، قیمت گذاری صورت می گیرد.»
وی ادامه داد: «قیمت عسل در بازار متناسب با هزینه ها، شرایط اقتصادی، کیفیت عسل و عواملی مانند نوع بسته بندی، میزان عرضه و تقاضا و واردات و صادرات نیز تعیین می شود.» وی در مورد نحوه تشخیص عسل مرغوب از انواع نامرغوب نیز اظهار کرد: «عسل مرغوب از گل های وحشی کوهستان ها تهیه می شود و دارای مزه و طعم خاص گلی است که زنبور از آن تغذیه کرده است اما عسل غیرطبیعی و ناخالص بیشتر فاقد طعم است و مزه شکر می دهد.»
وی تاکید کرد: «عسلی که شکرک می زند حتماً خالص است.»
وی یادآور شد: «برخی تولیدکنندگان عسل را به صورت بسته بندی و مستقیم به فروشگاه ها عرضه کرده و هزینه های حمل ونقل را به قیمت عسل اضافه می کنند.» خوانساری به بسته بندی عسل اشاره و بیان کرد: «بهترین ظروف بسته بندی ظرف های شیشه ای 250 و 500 گرمی تا یک کیلوگرمی در اشکال مختلف است چون هم برای ماندگاری عسل و هم برای جلب توجه مشتریان مناسب است.» وی افزود: «چون ظروف شیشه ای در کشور خودمان تولید می شود، استفاده از آن هم برای تولیدکننده و هم مصرف کننده مقرون به صرفه است.»

افزایش تا 60 درصدی قیمت عسل

سرمایه: براساس آمارهای رسمی، ایران از نظر تولید عسل رتبه یازدهم جهانی را در سال گذشته داشته و سهم عسل آن نسبت به کل جهان 2/2 درصد بود. صادرات عسل ایران نیز سال قبل حدود شش میلیارد تومان بوده است. همچنین تولید عسل در کشور طی سال 1386 بیش از 36 هزار تن برآورد شد که با در نظر گرفتن متوسط قیمت شش هزار تومان برای هر کیلو عسل، گردش مالی سالانه بازار عسل در ایران طی سال گذشته به رقمی حدود 196 میلیارد تومان رسید. گزارش خبرنگار ما به نقل از کارشناسان بازار عسل حاکی است سرمای شدید زمستان پارسال و به دنبال آن خشکسالی نیمه نخست امسال سبب شد تولید عسل در سال جاری با کاهش 60 درصدی مواجه شود.

 از سوی دیگر عواملی همچون افزایش هزینه های جانبی تولید و نرخ دستمزد کارگران، افزایش نرخ باربری و... از جمله مواردی است که باعث افزایش 50 تا60 درصدی قیمت انواع عسل در سال جاری شده است.
نکته قابل تاملی که در این میان وجود دارد اینکه به دلیل ثبات تقاضا در بازار عسل، حجم گردش مالی این بازار در سال جاری تفاوت چندانی با سال قبل نداشته است چرا که کاهش 60 درصدی تولید با افزایش عرضه عسل های تقلبی و نامرغوب و رشد تا
60 درصدی قیمت ها در این بازار جبران شده است.

عسل های دست ساز در 90 درصد کارخانه های تولیدی

مدیرعامل اتحادیه سراسری زنبورداران در این رابطه گفت: «به دلیل خشکسالی، تولید عسل امسال 60 درصد به نسبت سال گذشته کاهش یافته است.»
عفت رئیسی سرحدی اظهار داشت: «سال جاری به دلیل خشکسالی، میزان برداشت عسل به یک سوم سال قبل کاهش یافت.»
وی افزود: «در حال حاضر حدود سه میلیون و 600 هزار کندو در کشور موجود است و از هر کندو تنها پنج کیلو عسل برداشت شده در حالی که سال گذشته از هر کندو حدود 12 تا 13 کیلوگرم عسل به دست می آمد.»
مدیرعامل اتحادیه سراسری زنبورداران، تولید خارج از سیستم زنبورداری را یکی از بزرگ ترین مشکلات زنبورداران ذکر کرد و افزود: «متاسفانه 90 درصد کارخانه های تولید عسل از عسل های دست ساز استفاده می کنند. این عسل ها داخل دیگ و معمولاً به روش های غیربهداشتی و از شیره سیب زمینی و ذرت و گلوکز تولید می شوند.»
وی در ادامه گفت: «تولید عسل های تقلبی باعث شده عسل های مرغوب روی دست تولیدکنندگان باقی بماند.»
رئیسی افزود: «عسل های تقلبی
70 درصد بازار را در اختیار گرفته است و متاسفانه به دلیل پایین بودن قیمت اینگونه عسل ها، مجبور هستیم زیرقیمت تمام شده عسل های خود را بفروشیم تا بازار را از دست ندهیم.»

خشکسالی، عامل کاهش تولید و افزایش قیمت عسل

محمدحسین فتح اللهی یکی از کارشناسان بازار عسل در خصوص وضعیت این بازار اذعان داشت: «خشکسالی امسال عامل تاثیرگذاری در کاهش تولید عسل بوده است. با ایجاد چنین وضعیتی شاهد کمبود عسل و به دلیل ثابت بودن میزان تقاضا شاهد افزایش قیمت ها هستیم به همین خاطر در بازار عسل طبیعی با افزایش نزدیک به دو برابری قیمت مواجه شده ایم.» وی افزود: «کارخانه های تولید کننده عسل در این میان می توانند با عرضه بیشتر محصولات خود به بازار تاحدی این کمبود را جبران کرده و تاثیرات مثبتی روی بازار نابسامان عسل بگذارند.»وی در ادامه به کاهش صادرات عسل در سال جاری اشاره کرد و گفت: «زنبورداران برای جبران خسارات ناشی از خشکسالی مجبور به تغذیه کمکی شده اند که همین مساله سبب شده کیفیت عسل کاهش یابد، برهمین اساس این محصول امسال قابلیت صادرات را از دست داده است.»
یکی از اعضای شرکت تعاونی زنبورداران خوانسار نیز در این رابطه اظهار داشت: «متاسفانه هیچ نهاد و ارگانی برای کنترل قیمت و کیفیت عسل وجود ندارد و به همین خاطر هر سال وضعیت بدتری را در این بازار نسبت به سال های گذشته شاهد هستیم.»
وی در مورد میزان واردات عسل نیز خاطرنشان کرد: «واردات عسل به دلیل حمایت از تولیدکنندگان داخلی ممنوع است و این محصول فقط به صورت ترکیبی (با مغز گردو یا مغز بادام) از کشور ترکیه به میزان ناچیزی وارد کشور می شود.»

انگبین های تقلبی در بازار

رسول موسویان یکی از زنبورداران شهرستان دماوند در خصوص تقلب های انجام شده در بازار عسل گفت: «در شرایطی که عسل آویشن و گون بهترین نوع عسل تولیدی شهرستان دماوند است افراد سودجو به خاطر عدم شناخت و ناآگاهی مردم اقدام به توزیع برخی انواع عسل در بازار با قیمت های پایین کرده اند که به لحاظ ظاهری هیچ تفاوتی با عسل مرغوب ندارد اما در طعم و مزه تفاوت چشمگیری با عسل مرغوب داشته و عمدتاً از ترکیب چند نوع عسل نامرغوب تولید شده است.»
یکی از فروشندگان عسل در تهران نیز در این رابطه به خبرنگار ما گفت: «استقبال بالایی که از عسل می شود، موجب شده عده ای به فکر تولید و فروش عسل های تقلبی در بازار باشند.»
محسن عدالتجو افزود: «تقلب در این بازار زیاد است. عده ای سودجو از محلول آب و شکر یا شیره انگور و توت، عسل تهیه کرده و به جای عسل طبیعی می فروشند که خاصیتی ندارد و حتی موجب بالا رفتن قند خون می شود.»
وی تاکید کرد: «نوعی عسل تقلبی با قیمتی حدود کیلویی 1500 تا 3000 تومان در بازار خرید و فروش می شود که از شیره سیب زمینی تهیه شده است و معمولاً
48 ساعت پس از خرید در ظرف رسوب می کند.» عدالتجو در خصوص افزایش عرضه عسل های تقلبی افزود: «بازار از عسل تقلبی اشباع شده است. این اقلام تقلبی به گونه ای ساخته می شوند که بعضاً کارشناسان قدیمی این بازار هم قادر به تشخیص نوع مرغوب و طبیعی با محصول تقلبی نبوده و تنها در آزمایشگاه های مربوطه می توان تفاوت بین عسل طبیعی و عسل تقلبی را فهمید.»

قیمت گذاری در بازار عسل

حسین مرحمت خوانساری یکی از فعالان و فروشندگان عسل در خصوص نحوه قیمت گذاری این محصول به خبرنگار ما گفت: «بسته به منطقه و پوشش گیاهی آن و نیز میزان تنوع گونه های شهدزا، قیمت گذاری صورت می گیرد.»
وی ادامه داد: «قیمت عسل در بازار متناسب با هزینه ها، شرایط اقتصادی، کیفیت عسل و عواملی مانند نوع بسته بندی، میزان عرضه و تقاضا و واردات و صادرات نیز تعیین می شود.» وی در مورد نحوه تشخیص عسل مرغوب از انواع نامرغوب نیز اظهار کرد: «عسل مرغوب از گل های وحشی کوهستان ها تهیه می شود و دارای مزه و طعم خاص گلی است که زنبور از آن تغذیه کرده است اما عسل غیرطبیعی و ناخالص بیشتر فاقد طعم است و مزه شکر می دهد.»
وی تاکید کرد: «عسلی که شکرک می زند حتماً خالص است.»
وی یادآور شد: «برخی تولیدکنندگان عسل را به صورت بسته بندی و مستقیم به فروشگاه ها عرضه کرده و هزینه های حمل ونقل را به قیمت عسل اضافه می کنند.» خوانساری به بسته بندی عسل اشاره و بیان کرد: «بهترین ظروف بسته بندی ظرف های شیشه ای 250 و 500 گرمی تا یک کیلوگرمی در اشکال مختلف است چون هم برای ماندگاری عسل و هم برای جلب توجه مشتریان مناسب است.» وی افزود: «چون ظروف شیشه ای در کشور خودمان تولید می شود، استفاده از آن هم برای تولیدکننده و هم مصرف کننده مقرون به صرفه است.»

چرا موم زنبور 6 ضلعی است؟

چرا موم زنبور 6 ضلعی است؟- آکاایران

حجره های زنبور عسل همیشه شش گوشه اند و دانشمندان می گویندکه چنین حجره هایی با کمترین مواد ساختمانی ، بیشتری جا را فراهم می کنند. اگر حجره ها به شکل مربع ساخته می شد، زوایای داخل لانه ها خالی و بی مصرف می ماند چون حجم بدن زنبور تقریباً استوانه ای است و اگر حجره ها کاملاً استوانه ای ساخته می شد، در بین آن ها فضاهای خالی و فاصله هایی به وجود می آمد که بیهوده و بی مصرف می ماند.

خلاصه این که ، هر چه دانشمندان به ساختمان لانه ی زنبور عسل بیشتر دقت می کنند ، بیشتر غرق اعجاب و حیرت می شوند
در آزمایشی ثابت شد که در یک محیط مشخص سلول هایی با اشکال مثلث ، مربع ، دایره ، پنج ضلعی ، شش ضلعی و هشت ضلعی ، بیشترین حجره ها و ایجاد کمترین فضای خالی متعلق به محیط با حجره های 6 ضلعی می باشند .
معمولاً زنبوران طوری می سازند که:
- تهویه به آسانی صورت بپذیرد .
- حرارت ایجاد شده به آسانی از لانه خارج نشود .
- جهت ساخت لانه با جهت تابش طلوع خورشید یکی باشد .
- محل هایی برای ساخت لانه انتخاب می گردد که کم رفت و آمد باشند .
زنبور عسل یک معمارقهار است . زیرا از 6 ضلعی در ساخت خانه اش استفاده کرده . 6 ضلعی منتظم یک شکل استوار و پایدار است چون از 6 مثلث متساوی الاضلاع برای کشیدنش استفاده شده . و همه ضلعها و زاویه ها برابر است

درمان زنبور گزیدگی

مرور کلی

گر چه حشرات زیادی با گزش انسان برای او مشکل ایجاد می کنند ولی حشراتی که با احتمال بیشتری باعث مشکلات پزشکی می شوند شامل زنبور عسل(Bee )، زنبورهای معمولی(Wasp) ،مورچه ها ( شامل مورچه آتشین یا (fire ant)است، که تمام اینها مربوط به خانواده غشاء بالان(Hymenoptera) می باشند و  بعلت اینکه حشرات بصورت دست جمعی زندگی می کنند، اگر یکی از آنها شما را نیش بزند ممکن است شما توسط تعداد زیاد دیگری از این حشرات همزمان گزیده شوید و این مشکل را شدیدتر می کند.

خطرات ناشی از زنبور گزیدگی

 سم زنبور باعث آسیب به بدن انسان می شود که این آسیب اکثراً محدود به ناحیه نزدیک گزش می باشد و گاهی باعث عوارض خطرناکی می شود که می تواند تهدید کننده حیات باشد که واکنشهای حساسیتی و آلرژیک از جمله این موارد است .

۱.خطرات ناشی از زنبور گزیدگی

واکنشهای آلرژیک ( حساسیتی ): این حالت باعث اکثر موارد مرگ و مشکلات وخیم در زنبور گزیدگی می شود و در افرادی رخ می دهد که سیستم ایمنی آنها به زهر زنبور حساس است و پس از گزش توسط زنبور بدن آنها واکنش شدیدی را به آن از خود نشان می دهد. این افراد مکرراً واکنشهای حساسیتی را در گزش توسط نوع خاصی از حشرات در گذشته گزارش می دهند .

- حداقل ۱۰۰ مورد مرگ در سال ناشی از واکنشهای حساسیتی گزش حشرات در آمریکا رخ می دهد( مقایسه کنید با کمتر از ۱۰ مورد مرگ در سال در اثر مار گزیدگی ) و واکنشهای مرگبار حساسیتی اغلب ( و نه همیشه ) در کسانی رخ می دهند که سابقه قبلی حساسیت به نیش حشره ای خاص را داشته اند.

- اگر چه گزشهای چندگانه خطر بیشتری برای واکنشهای آلرژیک تهدیدکننده حیات دارند ولی بیاد داشته باشید که واکنش مرگبار آلرژیک و مرگ حتی با یک گزش زنبور در شخصی که هیچ سابقه قبلی واکنش حساسیتی ندارد نیز می تواند رخ دهد.

اکثریت واکنشهای حساسیتی خطرناک و مرگبار و همچنین اکثریت موارد مرگ در ساعت اول پس از گزش رخ می دهد و برای همین مراقبتهای فردی و سریع پزشکی در فرد مشکوک به واکنشهای حساسیتی یک امر حیاتی است. در موارد نادری هم واکنشهای مرگبار و کشنده در ۴ ساعت اول پس از گزش اتفاق نمی افتد و با تاخیر خود را نشان می دهد پس در هر حال باید بیمار تحت مراقبت باشد.
۲.سایر عوارض:

در افراد غیر حساس به نیش زنبور، گرچه گزش زنبور دردناک است ولی باعث مسأله جدی نمی شود ولی در همین افراد نیز گزشهای چندگانه و زیاد باعث عوارض شدیدی مثل تخریب ماهیچه ای  و یا نارسائی کلیوی  و حتی در موارد نادر باعث  مرگ   می شود.

- این عوارض شدید خصوصاً در کودکان، افراد سالمند، بیمارانی که ضعیف هستند، بیشتر دیده می شود . این عوارض وخیم می تواند در چند ساعت اول پس از گزش دیده شود و یا چند روز تأخیر پس از گزش ایجاد شوند.

-توجه داشته باشید حتی یک گزش در ناحیه دهان یا گلو (خصوصاً در بچه ها)
می تواند ورمی ایجاد کند که باعث انسداد راه هوائی شود.

خطرات ناشی از زنبور گزیدگی

شدت علائم زنبور گزیدگی به چند عامل بستگی دارد که شامل: نوع زنبور، محل گزش، تعداد گزش، حساسیت فرد گزیده شده به سم حشره است.

مشکلات پزشکی ناشی از زنبور گزیدگی به دو دسته بزرگ تقسیم می شود.

الف - واکنشهای موضعی که ناحیه نزدیک به محل گزش را درگیر می کند:

-  درد، قرمزی، تورم، خارش در محل گزش

- گاهی واکنشهای بزرگی (بزرگتر از cm۱۰) در طول ۳۶-۱۲ ساعت پس از گزش اتفاق
می افتد.

- عفونت باکتریائی پوست گر چه شایع است ولی در طول ۳۶-۱۲  ساعت اول پس از گزش و گاهی  حتی پس از چند روز اتفاق می افتد.

ب -واکنشهای حساسیتی و غیر موضعی ( که قسمتهای  مختلف بدن را که دور از محل گزش قرار دارند، گرفتار می کند.)

- کهیر ( تورم خارش دار در روی سطح پوست )

- ورم در ناحیه گلو و دهان یا هر دو

-تنفس مشکل و صدا دار

- تهوع و استفراغ

-اضطراب

- درد در قفسه سینه

- کاهش فشار خون ( حالت ضعف و بی حالی)

- در موارد شدید کاهش هوشیاری فرد و تنفس بسیار مشکل و حتی مرگ.

· چه موقع باید به دنبال مراقبتهای پزشکی بود

 همانطور که بعداً در قسمت درمان خواهیم گفت، اکثر موارد زنبور زدگی در منزل درمان
می شوند و فقط بعضی از آنها نیاز به مراقبتهای پزشکی دارند که این موارد شامل :

- وجود یک واکنش موضعی بزرگ ( بزرگتر از cm  ۲۵ )

- وجود شواهد عفونت( افزایش درد، ورم، قرمزی و خروج چرک از محل و یا تب) در محل گزش.

-  ادامه یافتن علائم برای بیش از ۲-۱ روز

- وجود شک به واکنشهای خطرناک حساسیتی که در این صورت باید سریعاً با اورژانس تماس گرفت تا فرد به مرکز اورژانس برده شود ( خود فرد نباید با وسیله نقلیه خود بطرف مرکز اورژانس برود زیرا اگر مبتلا به واکنشهای حساسیتی باشد ممکن است دچار کاهش هوشیاری شده و باعث تصادف شود.)

اما علائمی که در صورت وجود آنها باید به واکنشهای حساسیتی شک کرد شامل موارد زیر است:

-تنفس مشکل

- اختلال در تکلم

- التهاب دهان یا حلق

-بثورات و لکه های جوش مانند در سراسر بدن

-کاهش سطح هوشیاری و غش کردن (faintness)

-اگر بیش از ۲۰-۱۰ گزش خصوصاً توسط زنبورهای معمولی ( Wasp) و یا گزش در
بچه ها و یا سالمندان و یا بیمارانی که دچار یک بیماری زمینه ای دیگری بوده رخ داده باشد.

-اگر گزش در دهان یا حلق خصوصاً در کودکان رخ دهد و یا بیش از یک گزش در در این نواحی رخ دهد.

- اگر گزش مستقیماً کره چشم را درگیر کند.

- اگر بیمار گزیده شده توسط همان حشره ای که قبلاً گزیده شده واکنش حساسیتی داده است، مجدداً گزیده شود، حتی اگر در گزش فعلی علائم حساسیتی نداشته باشد بهتر است این بیمار در مرکز اورژانس درمان شود زیرا ممکن است این افراد بطور ناگهانی بطرف واکنشهای حساسیتی شدید سوق پیدا کنند.

-  اگر یک واکنش موضعی بزرگ (بزرگتر از cm ۲۵)ایجاد شود و یا شواهد در محل گزش ایجاد شود. (مثل درد، ترشح چرک، تب و …) بهتر است به یک مرکز درمانی مراجعه کنید.
 

·چه موقع باید به دنبال مراقبتهای پزشکی بود

در درمان زنبور گزیدگی توجه به این نکته ضروری است که هیچ پادزهر اختصاصی برای سم زنبور وجود ندارد و درمان بستگی به شدت علائم بیمار دارد و قسمت اصلی درمان، مقابله با واکنشهای حساسیتی و آلرژیک ناشی از گزش می باشد و اگر این درمانها به موقع صورت گیرند در بسیاری از موارد قادر به کنترل این واکنشهای حساسیتی می باشند.

۱. درمان در منزل

- خیلی از گزشهای ساده در یک بیمار غیرحساس، به چیزی بیشتر از مراقبتهای اولیه در خانه نیاز ندارند.

-با استفاده از لباس مناسب و استفاده از اسپری های دافع حشرات و کلاً در صورت امکان اجتناب از رفتن به این مناطق می توان از گزشهای بیشتر جلوگیری کرد.

-در صورت گزش در منزل بلافاصله نیش حشره ( که خصوصاً در مورد زنبور عسل معمولاً در پوست باقی می ماند ) را بیرون آورید، زیرا این نیش که به کیسه حاوی سم حیوان متصل است تا مدتی پس از گزش با انقباضات خود به تزریق سم زنبور بداخل بدن فرد ادامه می دهد و یک روش در آوردن آن، خاراندن محل گزش بوسیله یک کارت اعتباری است که البته اصل مهم در آوردن سریع نیش از بدن می باشد و روش آن از اهمیت کمتری برخوردار است.

- محل گزش را با آب و صابون شسته و روی آن را با پماد آنتی بیوتیک بپوشانید.

-قراردادن یخ روی محل گزش می توند باعث تخفیف درد شود که می توان در هر ساعت، ۲۰ دقیقه از یخ استفاده کرد. البته باید بین محل گزش و یخ یک پارچه تمیز قرار داد تا از سرمازدگی پوست اجتناب شود.

- در صورت نیاز از یک آنتی هیستامین مثل دیفن هیدرامین برای رفع خارش استفاده کنید.

-برای کاهش درد نیز از استامینوفن و یا ایبوبروفن می توان استفاده کرد.

-اگر بیش از ۱۰ سال از تزریق واکسن یادآور کزاز شما گذشته است با پزشک خود در مورد تجویز واکسن مشورت کنید و در اکثر موارد زنبور گزیدگی همین توصیه ها کفایت می کند ولی اگر واکنشهای خطرناک مشاهده شد، اقدامات پزشکی پیشرفته تری مورد نیاز است.

اگر شخصی که توسط زنبور گزیده شد، قبلاً نیز در اثر گزش زنبور دچار واکنشهای خطرناک حساسیتی شده است، باید سریعاً از یک آنتی هیستامین (مثل دیفن هیدارمین) استفاده کرد و اگر علائم حساسیتی در او ایجاد شد با مصرف اپی نفرین (که امروز بصورت کیتهای اورژانس با دستور العمل ساده در دسترسی این افراد می باشد) که قبلاً توسط پزشک برای آنها تجویز شده، به مقابله با این علائم رفته و باید سریعاً خود را به یک مرکز مجهز برساند.
۲. اقدامات درمانی در بیمارستان

- اگر شما درچار گزش منفرد و بدون علائم آلرژیک باشید فقط به مراقبت از محل گزش
( مثل تمیز کردن محل گزش و پماد آنتی بیوتیک ) نیاز دارید. باقیمانده نیش باید بیرون آورده شود و برای درمان خارش از آنتی هیستامین و برای درمان درد از استامینوفن استفاده میشود و در صورت لزوم واکسن کزاز تزریق می گردد .

- اگر فرد دچار علائم خفیف آلرژیک باشد ( مثل ایجاد بثورات پوستی و خارش ولی بدون اختلال در تنفس و علائم حیاتی ) در این حالت از یک آنتی هیستامین و گاهی داروهای استروئیدی استفاده میشود. همچنین در این حالت ممکن است از تزریق اپی نفرین نیز استفاده شود. پس از این درمانها و طی زمانی که فرد تحت نظر در بیمارستان بوده،  مرخص شده و به خانه باز میگردد.

-  اگر فرد گزیده شده دچار علائم شدید واکنشهای آلرژیک شود (مثل کاهش فشار خون، مشکلات شدید تنفسی و یا ورم شدید ناحیه دهان و گلو که را تنفسی را ببندد) آنوقت مبتلا به یک موقعیت تهدید کننده حیات شده که سریعاً باید وارد عمل شد و درمان آن شامل جایگذاری لوله تنفسی در داخل نای بیمار و تزریق وریدی آنتی هیستامین، داروهای استروئیدی و اپی نفرین و همچنین تزریق مایعات وریدی برای مقابله با کاهش فشار خون بیمار می باشد. این بیماران باید برای مدتی در بیمارستان بستری بود و حتی گاهی نیاز به بستری در بخش مراقبتهای ویژه پیدا میکنند .

- اگر فرد دچار گزشهای چندگانه (پیش از ۲۰-۱۰ گزش) بود ولی هیچ علامتی از واکنشهای حساسیتی نداشت باز نیاز به تحت نظر گرفتن فرد بمدت طولانی حتی بستری در بیمارستان دارد ، زیرا در این افراد احتمال اینکه واکنشهای خطرناک ایجاد شود، زیاد میباشد .

- اگر گزش در ناحیه دهان و یا حلق رخ داده است باز بعلت خطر انسداد مسیر تنفسی باید تحت نظر باشند و در صورت ایجات عوارض خطرناک مراقبتهای شدیدتری از آنها بعمل می آید .

-اگر کره چشم مورد گزش قرار گیرد حتماً باید با یک چشم پزشک در درمان این مورد مشورت شود .
 

اقدامات بعدی :         

- پیگیری :   

اگر شما از کیتهای اورژانس حاوی اپی نفرین ( برای مثال EpipEn) برای مقابله با این وضعیت استفاده کرده اید سریعاً این کیتها را جایگزین کنید تا برای موقعیتهای بعدی نیز این کیتها در دسترس شما باشد .

-  اگر پس از ترخیص دچار مشکلات تنفس شدید و یا تورم درگلو و دهان داشتید، سریعاً به مرکز اورژانس باز گردید. اگر پس از مراجعت به منزل با کاهش حجم ادرار یا تیره رنگ شدن آن مواجه شدید ( خصوصاً اگر دچار گزشهای چندگانه شده بودید ) سریعاً باید به پزشک خود اطلاع داده و دوباره به مرکز اورژانس بروید .

-اگر متوجه عفونی شدن محل گزش شدید باز باید برای درمان عفونت به پزشک مراجعه کنید .

- اگر شما پس از گزش مبتلا به یک واکنش آلرژیک شدید گشتید، باید با پزشک خود در مورد استفاده از کیتهای حاوی اپی نفرین که روش استفاده آسانی دارند، مشورت کرده و درصورت لزوم آنرا تهیه کنید تا در موارد خطرناک از آن استفاده نمائید.

· پیشگیری :

استفاده از روشهای زیر میتواند در جلوگیری از زنبورگزیدگی مؤثر  باشد .

- خصوصاً اگر جزء افرادی هستید که به زنبور واکنش شدید حساسیتی نشان داده اید، باید از این حشره اجتناب کرد و خصوصاً به مناطقی که دارای کندوی زنبور میباشند نزدیک نشوید.

- به هیچ وجه کندوی زنبور را دستکاری نکرده و آنها را تحریک نکنید .

- در هنگام کار با وسائل موتوری مثل ماشین چمن زنی نیز مراقب باشید برای اینکه ، این وسائل هم حشرات را تحریک میکنند .

-اگر زنبورر را در نزدیکی خود دیدید بجای نابود کردن آن با وسائل مثل مگس کش موقتاً آن منطقه را ترک کنید .

-اگر در مناطقی از طبیعت که حشرات زیاد وجود دارد، حضور پیدا کردید سعی کنید از لباسهای بارنگ روشن ، عطرهای بسیار خوشبو و قوی و یا بردن نوشیدنیهای شیرین اجتناب کنید زیرا تمام این موارد باعث جذب زنبورها بطرف شما میشوند.

-در هنگام حضور خود در طبیعت از پیراهنهای آستین بلند  و شلوار و نه شلوارک استفاده کنید .

- اگر سابقه واکنشهای شدید آلرژیک به نیش زنبور را دارید، باید استفاده از اپی نفرین را آموخته تا قبل از رسیدن به مرکز اورژانس آنرا تزریق کنید. این اقدام می تواند نجات دهنده جان شما باشد. در ضمن باید شما این کیتها را در چند جا داشته باشید مثل داخل اتومبیل، منزل، محل کار، داخل کیف خود و … تا در همه موقعیتها در دسترس باشد .

- اگر فرد سابقه واکنشهای حساسیتی شدید به نیش زنبور دارد باید از پزشک خود در مورد مشاوره با یک متخصص آلرژی مشورت بخواهد . این متخصصان در روشی که بنام « ایمن درمانی » معروف است با تزریق مقادیر بسیار کم سم  زنبور به فرد بطور متوالی باعث حساسیت زدائی فرد به آن شده و احتمال ایجاد واکنشهای خطرناک در آینده را از ۶۰% تا ۵% کاهش می دهند.

·عاقبت بیماران زنبور گزیده :

در کل اکثر بیماران که یک یا تعداد معدودی گزش دارند مشکل خاصی نخواهند داشت و درد و خارش هم  فقط در طول روز اول پس از گزش آنها را آزار خواهد داد .

ولی در افرادی که گزشهای چندگانه دارند گاهی عوارض خطرناک  تاخیری از خود نشان میدهند (حتی اگر افراد غیر حساس به نیش زنبور باشند) و بنابراین این باید با مراقبتهای پزشکی اولیه از شدت این عوارض کاست .

مشکل اصلی در زنبورگزیدگی مربوط به افرادی است که واکنش حساسیتی از خود نشان میدهند که نیاز به مرقبتهای پزشکی اورژانس برای کاهش بروز عوارض خطرناک و حتی مرگ دارند. هرگونه تاخیر در این مراقبتها میتواند به قیمت جان فرد زنبور گزیده تمام شود، اگر چه گاهی در این بیماران حتی با مراقبتهای اورژانس و به موقع نیز شاهد عوارض شدید و حتی گاهی مرگ نیز خواهیم بود .

   

برخی آثار درمانی ژل رویال

برخی آثار درمانی ژل رویال

 

عسل مهمترین محصول زنبور عسل است که توسط زنبورهای کارگر تولید می شود.اما فعالیت زنبورهای کارگر منحصر به تولید عسل نبوده و محصولاتی همچون ژل رویال،موم،بره موم،گرده گل را نیز تولید می کنند.
همانطور که بیان شد ژل رویال نیز یکی از فرآورده های زنبور است که به آن شاه انگبین ،شیر زنبور عسل،شهد شاهانه و (royal jelly)غذای ملکه هم می گویند.این ماده بسیار مغذی و نیرو بخش است در واقع به عنوان غنی ترین ماده مغذی بیولوژیک شناخته شده و از گذشته ای دوربه عنوان اکسیر جوانی و مایه حیات در طب باستان استفاده می شده و اکنون نیز در کشورهای پیشرفته جهان استفاده طبی از آن بر پایه تحقیقات دانشمندان در دانشگاه ها و موسسه های تحقیقاتی معتبر رایج است.

تولید ژل رویال

این ماده از دو جفت غده هیپوفارین موجود در طرف سر زنبوران کارگر جوان(6-12 روزه) ترشح می شود و با بزاق دهان آنها مخلو ط می گردد.این ژل ،خمیری شکل با رنگ تقریبا سفید تا زرد کمرنگ و طعمی تند و زننده است.این ماده مغذی تا سه روز مورد استفاده همه لاروها قرار میگیرد ولی زنبور ملکه به طور دائم از این ماده تغذیه می شود.بدون ژله رویال هیچ لاروی قادر به رشد نیست و این ماده ، ملکه را قادر می سازد که در روزهای تخم ریزی در شبانه روز بیش از 2500 تخم بگذارد که وزن این مقدار بیش از وزن خود ملکه است.همچنین ملکه زنبور عسل به واسطه استفاده از این ماده مغذی حدود 5 تا 6 سال عمر می کند در حالی که زنبور های کارگر در فصول فعالیت خود(بهار و تابستان) حدودا کمتر از 14 تا 24 روز از فعالیت خود میمیرند.
خواص فیزیکی ژل رویال
ژل رویال ماده ایست ژلاتینی سفید مایل به زرد روشن ،کلوئیدی و چسبناک با بوی خاص که هنگام حل شدن کمی کف تولید می کند.PH آن اسیدی بوده و وزن مخصوص آن 1/1 است.
ترکیبات موجو در ژل رویال
تجزیه شیمیایی ژل رویال حضور مواد زیر را درآن اثبات کرده است:
• آب (بشترین مقدار)
• کلاژن
• کربوهیدرات
• پروتئین(قسمت عمده آن آلبومین و گلبولین است)
• اسید های آمینه ضروری که 8 نوع آن در این ژل موجود است.
• از جمله اسید های چرب غیر اشباع موجود در آن می توان به 10 هیدروکسی 2 دکونئیک اسید(HAP10) اشاره نمود که تنها درطبیعت ژله رویال دیده شده و خواص اعجاب انگیزی را در بر دارد.
• استیل کولین
• مواد معدنی همچون کلسیم،آهن،سلسیوم،فسفر
• ویتامین های گروه B9,B12,B1B,B2,B3,B5,B6,B7,B8,(H),A,C,E.

خواص درمانی ژل رویال

مطالعات وسیعی از سال 1835 میلادی بر روی این ماده اعجاب انگیز صورت گرفته و خواص درمانی متعدد آن را به اثبات رسانیده است که به برخی از آنها اشاره میشود.
• خاصیت میکروب کشی:ژل رویال به دلیل د اشتن اسید چرب غیر اشباع(HAD10)ضد باکتری های استافیلوکوکوس اورئوس،اشرشیاکلی،سالمونلا،تیفی(عامل حصبه)عمل میکند.همانطور در درمان عفونت های ویروسی که مجاری تنفسی را درگیر می کند اثر می گذارد.تحقیقات نشان داده است خاصیت آنتی بیوتیکی یک چهارم ژل رویال برابر است با پنی سیلین البته بدون هیچ عوارض جانبی.در ژل رویال پروتئین قوی میکروب کشی بنام (Riyalisin) وجود دارد که اثر قوی بر ضد باکتری های گرم مثبت دارد.
• در هر گرم ژله رویال یک میلیگرم استیل کولین وجود دارد.استیل کولین ماده مورد نیاز در انتقال پیام های عصبی در انسان است.این ماده در درمان و جلوگیری از آلزایمر،رعشه،فراموشی بسیار موثر است و با آن میتوان فعالیت های فکری را افزایش داد.
همینطور استیل کولین موجب گشاد شدن رگ های خونی شده و باعث کاهش فشار خون در افرادی که از فشار خون بالا رنج میبرند می گردد.
• تصلب شرائین:(سخت شدن سرخرگهای قلب) که با افزایش سن و افزایش کلسترول بالای خون در بدن انسان ایجاد می شود و (HAD10) موجود در ژل رویال با کاهش ذخیره کلسترول در دیواره سرخرگ باعث کاهش فشار خون میگردد بنابراین از بیماری تصلب شرائین پیشگیری میکند.
• جوانی و شادابی پوست و ضد پیری:کلاژن ،لسیتین،تیامین و ویتامین های A,C,D,E موجود در ژل رویال برای پوست بسایر مفید است.
پروتئین رشته های کلاژن،موجب اتصال بافت به یکدیگر شده و از چروک خوردن پوست جلوگیری می کند همچنین طول عمر سلولها را نیز افزایش میدهد.و اثر ضد التهابی ژل رویال در روند بهبود زخمهای پوستی موثر است.
• خاصیت ضد سرطانی:ماده (HAD10) به ژل رویال خاصیت ضد سرطانی بخشیده است.همچنین از طریق خاصیت ضد فعالیت استروژن این ژل مانع رشد سلولهای سرطانی در سرطان پستان میشود.همینطور این ماده میتواند سلول های ایمنی را وادار به تولید مواد و عوامل ضد تومور در بدن کند.از جمله این مواد می توان به عامل نکروز دهنده تومور و اینترفرون گاما اشاره کرد. در مشاهدات آزمایشگاهی افزایش مواد فوق در کشت سلول همراه با ژل رویال تایید شده است.
این ماده بسیار مغذی تاثیر خوبی بر بهبود بیماران سرطانی بعد از پرتو درمانی و شیمی درمانی دارد و باعث سرعت افزایش گلبولهای سفید (WBC) در خون میشود.
بر اساس مشاهدات و تحقیقاتی که تاکنون به دست آمده و همچنین با عنایت به نظر گذشتگان ما در طب سنتی(Traditional Medicine) ژل رویال می تواند در تمامی سنین مصرف شود و به عنوان مکمل غذایی مناسب در رژیم غذایی قرار گیرد.البته این ماده اعجاب انگیز به دلیل خواص فوق العاده اش برای افراد بالای 50 سالگی به طور خاص توصیه میشود.

 

 

با تشکر از دکتر احمد عطامهر

انواع عسل طبیعی

انواع عسل طبیعی

 

 

 

 

 

انواع عسل طبیعی را معمولاً به چند صورت طبقه بندی می نمایند :

1- بر اساس منبع جمع آوری شهد گل و نوع گیاهی که  زنبورعسلاز آن شهد جمع آوری می کند :

معمولاً زنبورهای عسل، شهد را از چندین گیاه جمع آوری می نمایند، ولی در بعضی مناطق کوهستانی ممکن است یک گیاه به صورت غالب در منطقه وجود داشته باشد که مورد استفاده زنبور عسل واقع شده، در این صورت می توان عسل طبیعی بدست آمده را به نام گیاه فوق نامید مانند:

 عسل آویشن، عسل گون، کنار (سدر). گاهی نیز ممکن است محل استقرار کلنی های زنبور عسل در نزدیک مناطق وسیع کشاورزی که یک محصول در آن کاشت می شود قرار گیرد، در اینصورت عسل طبیعی بدست آمده را می توان به نام آن محصول نامگذاری نمود، مانند عسل مرکبات، شبدر، اسپرس. در بعضی از مناطق نیز گیاه خاصی غالب نمی باشد و عسل طبیعی به دست آمده می تواند حاوی چندین شهد گل باشد که اصطلاحاً عسل چند گلی یا عسل مخلوط می گویند و گاهی نیز زنبوردار، عسل طبیعی مناطق مختلف را با تکنیک های خاص با هم ترکیب می کند که آن را عسل چهل گیاه می نامند.

 

 

2- بر اساس منطقه اسکان کلنی های زنبور عسل (محل تولید) :

در این تقسیم بندی، منطقه جغرافیایی ملاک نام گذاری این محصول است،

مانند عسل سبلان، کردستان، آذربایجان، تکاب، لار، جنگل های شمال کشور،

 طالقان، دماوند.

3- متناسب با زمان تولید :

الف) عسل بهاره، مثل عسل مرکبات و عسل اقاقیا که زنبور عسل در اوایل

بهار جمع آوری می کند.

ب) عسل تابستانی که گاهی از اوقات آن را عسل پاییزه نیز می نامند و زمان

جمع آوری آن اواسط تابستان یا حتی اوایل پاییز است مثل عسل آویشن، اسپرس، عسل گون.

 

 

اثرات درمانی عسل

عسل و دندان :

عسل به واسطه داشتن مواد ضد باکتریایی در جایگزینی قند برای دندانها نتنها مضر نمی باشد بلکه باعث فعال شدن ماده فلورین چای شده که یک ماده ضد فساد دندان میباشد این در حالی است که مصرف چای با قند برای دندان بسیار مضر میباشد .

ترکیب یک قاشق عسل با یک قاشق سرکه انگور خانگی برای ماساژ لثه ها جهت محکم نمودن بافت لثه بسیار مفید گزارش شده است

عسل و مادران :

مادرانی که درآستانه زایمان هستند باید عسل داده شود چرا که زایمان را آسان و باعث افزایش شیر مادر میشود .

مغز استخوان را محکم می کند ونوزاد قوی متولد میشود .

عسل غنی شده با ویتامین

امروزه هر کس اهمیت چشمگیر ویتامین ها را می شناسد و می داند که وجود مقادیر بی اندازه کم ( به اندازه هزارم گرم ) نه تنها برای مصونیت بدن در برابر ناخوشی ها گوناگون ( حاصل از نبودن ویتامین) بلکه برای افزایش پایداریش در برابر عفونت ها و شرایط بد زندگی کافی است .
مشاهدات بالینی نشان دادهاند که اگر بیماری زیر نظر پزشک به درمان بپردازد و ویتامین های ساختگی را با غذایی که در اصل از فرآورده های طبیعی تهیه شده تغذیه کند ویتامین هایی مزبور بهتر جذب می شوند از این نظر عسل غنی از ویتامین به صورت فرآورده غذایی بسیار پر ارزش در خواهد آمد .

 این نوع عسل رامعمولا با مخلوط کردن ساده عسل و ویتامین ها می سازند که طرز تهیه یک نمونه از آن به شرح زیر است :
۱ – عسل خالص ۱۰۰ گرم

۲ – ویتامینA -برابر ۱۳۲۰۰ واحد بین المللی (lu)

۳ – ویتامین B۱ –برابر ۸ گرم

۴- ویتامین B۲ – برابر ۸ میلی گرم

۵ – ویتامین C – برابر ۳۰۰ میلی گرم

۶ – ویتامین pp ( ریبو فلاون ها و ریبو فلاونوئید ها) ۶۰ میلی گرم

۷- نمک های کلسیم – ۳۰۰ میلی گرم

ارزش غذایی این عسل برای بدن انسان قابل ملاحظه است و تغذیه ۲۵ گرم ( یک قاشق مربا خوری ) آن در روز کافی است با وجود این با تجویز پزشک ، می توان آن را مصرف نمود.

 

 

خوای دارویی عسل

خواص دارویی عسل

 

از گذشته تا کنون از عسل  در درمان بسیاری از بیماری ها استفاده شده است. مهمترین خاصیت عسل ، ضد میکروب بودن آن است. در حالی که عسل یک ماده کاملاً خوراکی است و بایستی محیط خوبی برای پرورش میکروب ها باشد ، ولیکن میکروب ها در معرض عسل نابود شده و اجساد آنها نیز به مرور از بین می رود. زیرا عسل حاوی آنتی بیوتیک و آنزیم دیاستاز است . در گذشته از این خاصیت عسل  برای از بین بردن پینه های دست و پا سود می جستند.

عسل حاوی آنتی اکسیدان است، از این رو مصرف آن برای سلامت قلب و عروق مفید است. عسل به سلامت پوست کمک می کند و ضد پیری است.

در قدیم هر دارویی را با عسل  مخلوط می کردند، زیرا خاصیت بهبود بخشی داروها را چند برابر می کرده و امروزه هم از عسل در بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می کنند.

• از عسل در فرآورده های ضد سرفه  بطور مستقیم و غیرمستقیم استفاده می شود . مزه مزه و غرغره شربت عسل برای برطرف کردن زخم های دهان و ورم گلو  بسیار سودمند است. عسل ضد آسم است.

• عسل با اینکه بسیار شیرین است، برای دندان ها  و لثه مضر نیست، بلکه لثه ها را سالم می سازد و دندان ها را سفید می کند.

• دستگاه گوارش را پاک می سازد و ضد اسهال است. در تحقیقات ثابت شده اثر بسیار مفیدی برعفونت های معده با هلیکو باکتر پیلوری دارد. از این رو ضد زخم معده  و دستگاه گوارش است.

• عسل در درمان آب مروارید ( کاتاراکت ) مفید است.

• عسل بادشکن است و برای معالجه قولنج روده تجویز می شود و در مسمومیت های غذایی، دستگاه گوارش را پاک می سازد.

• دوست کبد و پادزهر است، پس در بیماری های کبدی مصرف آن مفید است .سکنجبینی که با عسل تهیه می شود، صفرابری اعلاست.

• سنگ های کلیه  و مثانه را از بین می برد. برای این منظور عسل را با کندر باید مصرف کرد.

• عسل خواب آور است و به مبتلایان به بیماری کم خوابی  توصیه می شود که قبل از خواب چند قاشق مرباخوری عسل میل کنند.

• برای رفع کم اشتهایی  مفید است و کلاً جریان خون را در بدن بهبود می بخشد. از این رو به رشد عضلات کمک می کند، پس برای بچه های کم اشتها  و افراد ورزشکار  بسیار مفید است.

• عسل گرفتگی مویرگ ها را باز می کند و برای عروق بسیار مفید است. پس سالمندان  اگر هر روز شربت عسل و لیموی  تازه بنوشند، عمر طولانی تری خواهند داشت.

• حتی موم عسل نیز خواص زیادی دارد و ماسک آن برای صورت، چین و چروک و فرورفتگی های پوست را می پوشاند و پوست را لطیف می کند.

بررسی مقالات سال های 1984 تا 2001 نشان می دهد حداقل 25 تحقیق راجع به اثرات ضد زخم عسل انجام شده که نتایج آنها مثبت بوده است. عسل به عنوان التیام دهنده زخم و نگهدارنده پوست مورد تأیید قرار گرفته است. همچنین 40 مورد دیگر نشان داده ، عسل دارای اثرات ضد خونریزی با موفقیت 88 درصد بوده که این عمل به همراه اثرات ضد میکروب نیز بوده است.

خاصیت ضد میکروبی در عسل با PH حدود 2/3 تا 5 به هیدروژن پراکسید(H2O2) مرتبط بوده که از تغییرات آنزیمی گلوکز به گلوکونیک اسید حاصل می شود. به هرحال اثرضد میکروبی عسل پس از گرم شدن یا در معرض آفتاب قرار گرفتن کاهش می یابد.

عسل های تولیدشده از جنگل و کوه های اروپایی مرکزی بیشتر از درختان کاج(PINUSSPP) و عسل های حاصل از MANUKA در نیوزلند از گیاه LEPTESPERMUM SCOPARIUM دارای خاصیت بسیار قوی ضد میکروبی است و بروی برخی میکروب ها از جمله استافیوکوک اورئوس و اپیدرمیس و استرپتوکوکوس پیوژنز و آنتروباکتریاسه اثرات خوبی دارد. عسلی که در نیوزیلند و استرالیا از گیاه مذکور حاصل می شود در جهان منحصر به فرد بوده و به آن عسل UNIQUE MANUKA FACTOR)) می گویند.

سم شناسی : عسل ماده ای کاملاً خوراکی است ، ولی در موارد استثنایی ممکن است به اسپورعامل بوتولیسم آلوده باشد که ایجاد سم کرده و مسمومیت زاست ، به همین دلیل مصرف آن برای کودکان زیر یک سال ممنوع است. همچنین بعضی افرد ممکن است نسبت به دانه های گرده موجود درعسل حساسیت داشته باشند.

ممکن است بعضی از زنبورها به گل خرزهره و چند گل سمی دیگر عادت کنند و محصول سمی تهیه نمایند که البته این کار به ندرت اتفاق می افتد.

به هر حال از مصرف این ماده بسیار مفید غافل نشوید و از فواید زیاد آن سود بجویید.

منابع :

 

- ماهنامه دنیای تغذیه

- ماهنامه سلامتی و تغذیه

زیر جمعیت های یک کلنی

زیر جمعیت های یک کلنی

جمعیت ماده ( زنبورهای کارگر و ملکه دختری ) دارای زیر جمعیت هایی به نام فوق خواهری است . زنبورهای هر زیر جمعیت فوق خواهری فرزندان یک زنبور نر پدر می باشند . با توجه به اینکه زنبور نر پدر هاپلوئید است ، لذا احتمال وجود ژنهای یکسان فرزاندان مختلف مساوی 75 درصد است .

تعداد زیر جمعیت ها به نحوه آمیزش ملکه به زنبورهای نر بستگی دارد . این امکان وجود دارد که زنبورهای نر با یک ملکه آمیزش کنند خود از یک ملکه حاصل شده باشند در این حالت ملکه شبیه یک پدر دیپلوئید است که فرزاندان نر او به عنوان گامتهایnکروموزومی او محصوب می شود . در این صورت رابطه خویشاوندی بین زیر جمعیت ها معادل خواهران تنی است . اگر زنبور نر ، زنبور حاصل از ملکه های متفاوت باشد رابطه خویشاوندی بین زیر جمعیت ها معادل خواهران ناتنی6 ( ) است .

در این حالت خصوصیات زیر جمعیت نیز بدلیل تفرق ژنی در تخمهای بارور ( در مرحله میوز ) تغییر کند . رابطه خویشاوندی زنبورهای ماده داخل یک کلنی نشان داده شده است . فرض می شود جمعیت در داخل یک کلنی حاصل ملکه های تولید کننده زنبور نر متفاوت است و زنبور نر 1 با زنبور نر 2 و 3 رابطه خویشاوندی ندارد و زنبورهای نر 2 و 3 فرزاندان یک ملکه هستند . در این حالت رابطه خویشاوندی بین زنبورهای داخل هر زیر جمعیت ( aیا b یا c) معادل 75 % ( فوق خواهری ) بین زیر جمعیت های b,c معادل 5/0 ( خواهران تنی ) و بین زیر جمعیت a - b و a - c معادل 25/0 ( خواهران تنی ) می باشد .

جهت یابی توسط زنبور

جهت یابی توسط زنبور
عسل

مهم ترین وظیفه ی زنبوران کارگری که
۲۰ روز از عمرشان گذشته است چرای در مزارع ،باغات و صحرا جهت جمع آوری شهد،گرده ی
گل،آب و صمغ یا بره موم میباشد.بمنظور انجام اینگونه فعالیتها این گروه از زنبورها
مجبور به انجام پروازهای شناسائی و جهت یابی می باشند.

برای انجام پروازهای شناسائی ابتدا
از کندو خارج شده و در اطراف آن بمدت ۵ دقیقه پرواز می کنند.این پرواز در هنگام بعد
از ظهر انجام می شود و بعدا" به کندو مراجعت می کنند.در این گونه پروازها،زنبورها
اختصاصا"محل دقیق کندوی خود را شناسائی می کنند.برای شناسائی دقیق محل کندو از
علائم زمینی اطراف کندو مثلا درختان ،بوته ها،جویبارها و هرگونه علامتی که نزدیک
کندو باشد استفاده می کنند (Frisch & Lindauer,1954)

در مرحله ی بعدی پروازهای دیگری به
نام پرواز های جهت یابی انجام می دهند.زنبورهای کارگر برای جمع آوری شهد،گرده گل،آب
و غیره ممکن است تا شعاع 6 تا 7 کیلومتر از کندو پرواز کرده و دور شوند لذا لازم
است جهت مراجعت به کندو،راه خود را تشخیص داده و ضمنا" از کوتاهترین راه به کندو
بازگردند.

برای جهت یابی،زنبورهای کارگر از
خورشید بعنوان قطب نما استفاده می کنند،به این ترتیب قادر به تشخیص شمال،جنوب،شرق و
غری خواهند بود (Frisch & Lindauer,1954).

همانطور که میدانید هر چشم مرکب از
چندین هزار چشم ساده ساخته شده است که میتوانند قسمتی از رنگ نور خورشید را دریافت
دارند.یعنی اینکه چشم های ساده ی موجود در چشم مرکب بعنوان شیشه پلاریزه عمل کرده و
درجه معینی از طیف نور را دریافت می دارند و زنبور در مراجعت به کندو فقط در جهتی
مراجعت می کند که همان طیف نوری را که در رفتن دریافت داشته است دریافت
دارد.زنبورهای کارگر برای پروازهای جهت یابی علاوه بر تحریکات نوری از علائم زمینی
مثل درختان،جویبارها،تپه ها،کوهها،ساختمانها و غیره  و همچنین از تحریکات بویائی
گلها نیز برای جهت یابی خود استفاده میکنند.

زنبور عسل قادر است نور خورشید را در
موقعی که آسمان کاملا"ابری است دریافت دارد.این موضوع به علت حساسیت زیاد چشمهای
زنبور عسل به اشعه ماوراء بنفش است که از ابر عبور می کند(Frisch,1958).پس از انجام
پروازهای شناسائی و جهت یابی پس از آنکه منبع غذائی یافته شد،زنبور چرا کننده به
کندوی خود و با انجام رقصهای مخصوص و دادن مقداری از شهد به سایر زنیورها،محل دقیق
منبع غذا را اطلاع می دهد.در مورد منبع گرده گل،علاوه بر انجام رقص های مخصوص،بوی
گرده و گل آورده شده نیز ملاک مهمی جهت یافتن منبع آن توسط سایر زنبورها
است.

زنبورهای چرا کننده ی تازه کار که
اطلاعات  را از زنبورهای با تجربه ی قبلی دریافت داشته اند ممکن است به خارج کندو
رفته و به همان منابع غذا مراجعه نمایند.همانطور که قبلا" گفته شد زنبورهای چرا
کننده شهد گلها و آب را در چینه دان(معده عسل) خود;گرده ی گلها و صمغ یا بره موم را
در روی زنبیل گرده پاهای عقبی به کندو حمل می کنند.

اغلب مشاهده شده است که در جریان
چرای زنبور در مزارع و باغات پس از مراجعت به کندو تعدادی از زنبورهای چرا کننده
اشتباها" به کندو های مجاور وارد می شوند.

این عمل خصوصا" در روزهای بادی تشدید
میگردد.همچنین در صورتی که  علائم زمینی کافی (مثل درختان،ساختمانها،جویبارها،تپه
و غیره) وجود نداشته باشد زنبورها نمی توانند براحتی کندوی خود را بیابند و اغلب به
سایر کندوها وارد می شوند.نسبت اینگونه زنبورها که اشتباها"به کندوهای دیگر وارد
میشوند تا 50 درصد نیز گزارش شده است(Rauschmeyer,1928).برای جلوگیری از این عمل
توصیه می شود که اولا کندوها در محلی مستقر شوند که علائم زمینی کافی وجود داشته
باشند.ثانیا" از مستقر نمودن نزدیک بهم کندوها خودداری شود،ثالثا" رنگ کردن کندوها
به رنگ های مختلف مفید واقع می شود و رابعا" قرار دادن سوراخهای پرواز کندوها در
جهات مختلف نیز به حل این مشکل تا حدودی کمک میکند(Jay,1969) گزارش شده که
زنبورهایی که اشتباها" به کندوی دیگر میروند اکثرا" زنبورهای جوان هستند(Free,1959)
و موقعی که زنبورها برای مدت طولانی در کندو محبوس بوده اند و یا کندوها را به محل
جدیدی انتقال می دهند نسبت زنبورهایی که اشتباها"به کندوهای دیگر وارد میشوند
زیادتر میگردد.

ضمنا" زنبورهای نر بیشتر از کارگرها
مرتکب این اشتباه شده و زنبورهای کارگر از کندوهای ضعیف به کندوهای قوی وارد می
شوند.

تعداد چشم های زنبور عسل

تعداد چشمهای زنبور عسل

سیستم بینایی زنبور عسل شامل دو چشم مرکب و سه چشم ساده است . هر چشم مرکب از هزاران سلول حساس به نور  که به زنبور به درک نور ، رنگ و همینطور پرتوی UV آفتاب کمک می کنند تشکیل شده است .

سه چشم ساده زنبور بشکل مثلث بر روی سر حشره قرار گرفته که اسلی(ocelli) نامیده می شوند. این چشمها اغلب به  تشخیص مقدار نور موجود در محیط به زنبور کمک می کنند اما قادر به درک تصویر نیستند .

آیا می‌دانید؟

آیا می‌دانید؟

1- یک کندوی خوب در فصل فعالیت شدید (در اطراف تهران اوایل خرداد ماه)می تواند ۸۰۰۰۰ و کندوی متوسط ۵۰۰۰۰زنبور داشته باشد.همین کندو معمولا در زمستان تعداد زنبور هایش به ۹۰۰۰عدد ویا کمتر تقلیل پیدا می کند.

2- زنبور عسل برای اینکه یک قاشق چای خوری  عسل جمع کند بایستی فاصله ای برابر تهران-برلین را طی کند ودر بین راه دو میلیون بار روی گلها بنشیند.

3- از هر سه گرم شهدی که زنبور عسل از روی گلها جمع آوری می کند .در کندو آنرا غلیظ و تبدیل به  یک گرم عسل می نماید. برای غلیظ کردن شهد های جمع آوری شده در روز ، زنبور عسل آنرا پس از غروب آفتاب دوباره از داخل شان‌ها(سلول‌ها) مکیده و وارد کیسه عسلی اش میکند.در آنجا کمی از آبش را جذب ومقداری دیاستاز بر رویش اضافه نموده داخل شانها می گذارد.زنبور بعدی آنرا مکیده و همین عمل را تکرار میکند.این کار آنقدر ادامه می یابد که عسل غلیظ شده در آنجا انبار شده و حمل پس از پر کردن آن سرش را با موم می پوشانند.

4- یک زنبور عسل برای تهیه یک گرم عسل بایستی روی ۶۰۰۰ تا ۸۰۰۰ گل بنشیند و برای جمع کردن یک کیلو گرم عسل معادل «هفت بار دور کره زمین» پرواز کند.

5- ملکه تخمهایی به وزن هر کدام ۰.۵ میلی گرم می گذارد،یهنی وزن ۲۰۰۰عدد آن فقط یک گرم می شود. این تخمها ۷۲ساعت (۳روز) پس از گذاشته شدن باز شده و لارو سفید رنگ هلالی شکل به وزن ۰.۳ میلی گرم از آن خارج می گردد. لارو مزبور از غذاهای فراوانی که فوری به وسیله زنبورهای پرستار در اطرافشان گذاشته میشود به سرعت عجیبی رشد می کند، بطوری که ۱۵۰ ساعت بعد از تولد از تخم وزنش ۵۰۰ برابر ، یعنی ۱۵۵ میلی گرم می شود. وی برای اینکه بتواند این ازدیاد حجم فوق العاده را ممکن سازد چهار بار (یعنی روزی یک بار) در همین مدت پوست می اندازد.

6- مدت لازم برای رشد زنبور عسل از تخم تا حشره کامل برای سه نوع زنبوری که در هر کندو وجود دارد به قرار زیر است:

نوع زنبور	تخــــــــــــــم	لارو سر باز	لارو سر پوشیده	جمـــــــــــع
ملکه	۳	۶	۷	۱۶
کارگر	۳	۶	۱۲	۲۱
نر	۳	۶	۱۵	۲۴

یعنی برای هر ملکه ۱۶ روز،کارگر۲۱ روز و نر ۲۴ روز می باشد.

7- لارو های در روزهای اول به علت رشد سریع به غذای زیادی احتیاج دارند،به همین دلیل تعداد زیادی پرستار ها سرشان را به داخل سلولهایی که لاروها در آن قرار دارند فرو برده و مواد غذایی لازم را که از غدد شیری آنها ترشح می شود به وسیله خرطوم به صورت مایع سفید رنگی در کنار لاروها می ریزند. اینکار ممکن است تا ۲۰۰۰ بار در روز بوسیله زنبورها(البته فقط در روزهای اول زندگی) تکرار گردد.

دفع فضولات زنبور عسل

دفع فضولات زنبور عسل

بطور کلی دفع فضولات زنبورهای کارگر و نرها در خارج از کندو انجام می گیرد.عمل دفع فضولات در بهار و تابستان و پائیز و بطور کلی در شرایط آب وهوایی مناسب بطور عادی و با فواصل کوتاه انجام می گیرد.معمولا دفع فضولات همراه با سایر اعمال چرای زنبور انجام می شود ولی در مواقعی که شرایط آب و هوائی نامناسب و موقعی که زنبور برای مدت طولانی مجبور به عدم چرا می شود فضولات آنها در رکتوم آنها باقی مانده و بصورت فشرده نگهداری می شود.

گاهی در طول زمستان ممکن است چندین روز یا هفته ها زنبور نتوانند فضولات خود را دفع کنند.در مواقعی که زنبورها صرفا برای دفع فضولات خود از کندو خارج می شوند،اقدام به انجام پروازهای کوتاهی در اطراف کندو کرده و ممکن است حداکثر ده ها متر از کندو فاصله بگیرند و در حین انجام  پرواز فضولات خود را دفع کنند. ولی در مواردی که جهت چرای در مزارع و باغات خارج می شوند و تواما فضولات خود را دفع می کنند ممکن است صدها متر نیز از کندوی خود دور شوند.

دفع فضولات ملکه در داخل کندو انجام می شود که در اینصورت زنبورهای کارگر تمیز کننده داخل کندو فضولات دفع شده ملکه را خارج می نمایند.

جالب توجه است که بمنظور حفظ نظافت داخل سلولها،لاروهای در حال رشد تا آخر مرحله لاروی به هیچ وجه فضولات خود را  دفع نمی کنند زیرا دریچه های محل اتصال لوله های مالپیگی(4عدد) به روده و همچنین دریچه ارتباطی بین معده و روده لارو در تمام دوران لاروی کاملا بسته هستند. ولی در مرحله آخر دوره لاروی و موقعی که درب سلول بسته می شود این دریچه ها باز شده و لارو فضولات خود را دفع می کند که بعدا پس از متولد شدن زنبور جوان از سلول،سایر زنبورهای تمیز کنننده ی لانه اقدام به خارج کردن فضولات و پوسته های لارو میکنند.

جهت‌یابی توسط زنبور عسل

جهت‌یابی توسط زنبور عسل

مهم ترین وظیفه ی زنبوران کارگری که ۲۰ روز از عمرشان گذشته است چرای در مزارع ،باغات و صحرا جهت جمع آوری شهد،گرده ی گل،آب و صمغ یا بره موم میباشد.بمنظور انجام اینگونه فعالیتها این گروه از زنبورها مجبور به انجام پروازهای شناسائی و جهت یابی می باشند.

برای انجام پروازهای شناسائی ابتدا از کندو خارج شده و در اطراف آن بمدت ۵ دقیقه پرواز می کنند.این پرواز در هنگام بعد از ظهر انجام می شود و بعداً به کندو مراجعت می کنند.در این گونه پروازها،زنبورها اختصاصاً محل دقیق کندوی خود را شناسائی می کنند.برای شناسائی دقیق محل کندو از علائم زمینی اطراف کندو مثلا درختان ،بوته ها،جویبارها و هرگونه علامتی که نزدیک کندو باشد استفاده می کنند.

در مرحله ی بعدی پروازهای دیگری به نام پرواز های جهت یابی انجام می دهند.زنبورهای کارگر برای جمع آوری شهد،گرده گل،آب و غیره ممکن است تا شعاع 6 تا 7 کیلومتر از کندو پرواز کرده و دور شوند لذا لازم است جهت مراجعت به کندو،راه خود را تشخیص داده و ضمناً از کوتاهترین راه به کندو بازگردند.

برای جهت یابی، زنبورهای کارگر از خورشید بعنوان قطب نما استفاده می کنند، به این ترتیب قادر به تشخیص شمال، جنوب، شرق و غربی خواهند بود.

همانطور که میدانید هر چشم مرکب از چندین هزار چشم ساده ساخته شده است که میتوانند قسمتی از رنگ نور خورشید را دریافت دارند. یعنی اینکه چشم های ساده ی موجود در چشم مرکب بعنوان شیشه پلاریزه عمل کرده و درجه معینی از طیف نور را دریافت می دارند و زنبور در مراجعت به کندو فقط در جهتی مراجعت می کند که همان طیف نوری را که در رفتن دریافت داشته است دریافت دارد. زنبورهای کارگر برای پروازهای جهت یابی علاوه بر تحریکات نوری از علائم زمینی مثل درختان، جویبارها، تپه ها، کوهها، ساختمانها و غیره  و همچنین از تحریکات بویائی گلها نیز برای جهت یابی خود استفاده میکنند.

زنبور عسل قادر است نور خورشید را در موقعی که آسمان کاملاً ابری است دریافت دارد.این موضوع به علت حساسیت زیاد چشمهای زنبور عسل به اشعه ماوراء بنفش است که از ابر عبور می کند. پس از انجام پروازهای شناسائی و جهت یابی پس از آنکه منبع غذائی یافته شد،زنبور چرا کننده به کندوی خود و با انجام رقصهای مخصوص و دادن مقداری از شهد به سایر زنیورها،محل دقیق منبع غذا را اطلاع می دهد.در مورد منبع گرده گل،علاوه بر انجام رقص های مخصوص،بوی گرده و گل آورده شده نیز ملاک مهمی جهت یافتن منبع آن توسط سایر زنبورها است.

زنبورهای چرا کننده ی تازه کار که اطلاعات  را از زنبورهای با تجربه ی قبلی دریافت داشته اند ممکن است به خارج کندو رفته و به همان منابع غذا مراجعه نمایند.همانطور که قبلا" گفته شد زنبورهای چرا کننده شهد گلها و آب را در چینه دان(معده عسل) خود گرده ی گلها و صمغ یا بره موم را در روی زنبیل گرده پاهای عقبی به کندو حمل می کنند.

اغلب مشاهده شده است که در جریان چرای زنبور در مزارع و باغات پس از مراجعت به کندو تعدادی از زنبورهای چرا کننده اشتباهاً به کندو های مجاور وارد می شوند.

این عمل خصوصاً در روزهای بادی تشدید  میگردد.همچنین در صورتی که  علائم زمینی کافی (مثل درختان، ساختمانها، جویبارها، تپه و غیره) وجود نداشته باشد زنبورها نمی توانند براحتی کندوی خود را بیابند و اغلب به سایر کندوها وارد می شوند. نسبت اینگونه زنبورها که اشتباهاً به کندوهای دیگر وارد میشوند تا 50 درصد نیز گزارش شده است. برای جلوگیری از این عمل توصیه می شود که اولا کندوها در محلی مستقر شوند که علائم زمینی کافی وجود داشته باشند.ثانیاً از مستقر نمودن نزدیک بهم کندوها خودداری شود، ثالثاً رنگ کردن کندوها به رنگ های مختلف مفید واقع می شود و رابعاً قرار دادن سوراخهای پرواز کندوها در جهات مختلف نیز به حل این مشکل تا حدودی کمک میکند گزارش شده که زنبورهایی که اشتباهاً به کندوی دیگر میروند اکثراً  زنبورهای جوان هستند و موقعی که زنبورها برای مدت طولانی در کندو محبوس بوده اند و یا کندوها را به محل جدیدی انتقال می دهند نسبت زنبورهایی که اشتباهاً به کندوهای دیگر وارد میشوند زیادتر میگردد.

ضمناً زنبورهای نر بیشتر از کارگرها مرتکب این اشتباه شده و زنبورهای کارگر از کندوهای ضعیف به کندوهای قوی وارد می شوند.

تصفیه و پالایش موم زنبور عسل

تصفیه و پالایش موم زنبور عسل

موم ماده ای است که زنبور عسل برای زندگی در آن ، آن را به شکل ساختارهای منظم شش ضلعی درآورده و در این حجره های شش ضلعی در فصل بهار تخم گذاری کرده و نوزادان خود را پرورش می دهد و در فصل تولید عسل ، عسل و گرده گل ها را ذخیره می کند. به علت اینکه نوزادان زنبور عسل درگزار از حالت لارو به حالت زنبور بالغ پوست اندازی کرده و از این حجره ها بیرون می آیند بعد از گذشت چند سال از عمر یک شان مومی حجره های آن هر سال تنگ ترو تنگ تر شده و زنبورهای جدیدی که از تخم گذاری ملکه در این حجره ها تولید می شوند به علت تنگ بودن فضا ، کوچک و ناکارآمد هستند.

درصد موم شان	وزن نوزاد تولید شده در این سلول mg	قطر سلول mm	ضخامت سلول mm	حجم سلولcm3	رنگ شان مومی	عمر شان مومی
86تا100	123	5.42	0.22	0.282	زرد	سال اول
60	120	5.26	0.40	0.269	قهوهای	سال دوم تا پنجم
49	118	5.24	0.73	0.255	قهوه ای سیاه	سال ششم تاده
46	106	5.21	1.08	0.249	سیاه	سال 13تا 15

 

به این دلیل و همچنین به دلیل تخریب حجره ها و دفرمه شدن آن ها در گذر سال هاو دفعات برداشت عسل ، توصیه می شود که شان ها ی مومی هر کندو که بعد از چند سال تیره ، کدر و فرسوده می شوند در فصل پاییز بعد از برداشت آخرین محصول عسل از کندو خارج و در فصل بهار و ابتدای سال بعدی با برگه های جدید موم عاج دار جایگزین شوند تا اینکه ضمن تولید زنبورهای کارگر سالم و درشت به بهداشت و سلامت محیط کندو و زنبور عسل کمک شود.

در گذشته بسیاری از زنبورداران این شان های مومی را ذوب کرده و با جدا کردن موم خالص آن از تفاله ها و ناخالصی های آن که عمدتاً همان پوسته های لاروی زنبور عسل است ، سعی در تصفیه و پالایش موم به کمک امکانات ساده و لوازم سنتی داشته اند. اما امروزه به علت وصعت کار زنبورداری و تعدادزیاد این شان های فرسوده و همچنین ناکارآمد بودن تصفیه موم به روش های سنتی به علت پایین بودن راندمان استحصال موم و با توجه به قیمت بالای موم طبیعی زنبور عسل استفاده از این روش های سنتی مقدور نیست.

در کارگاه تصفیه و پالایش موم با استفاده از دستگاه سانترفیوژ و نیروی گریز از مرکز انواع موم ناخالص پس از ذوب شدن به وسیله بخارآب و حرارت غیر مستقیم تصفیه شده و تفاله و ناخالصی های آن مثل گرده گل در آب جوش شسته شده و موم خالص زرد رنگ حاصل می شود و تفاله ها نیز جهت مرحله دوم فیلتراسیون به پرس های ظرفیت بالا هدایت شده که کل موم آنها جدا شده و این ماده باارزش جهت مصارف مجدد مورد استفاده قرار گیرد. این کارگاه توانایی ذوب و تصفیه روزانه 2 تا 3 هزارفریم مومی یا همان شان کهنه را چه متصل یه چوب و چه جدای از آن با بالاترین راندمان و بازده ممکن و حفظ کیفیت موم زنبور عسل را دارد.

آج موم زنبور عسل

آج موم زنبور عسل

آج(عاج) موم زنبور عسل به فرآیندی  گفته می شود که در آن موم خالص و صاف شده زنبور عسل به وسیله دستگاه آج موم به شکل برگه ای دارای اشکال برجسته شش ضلعی درمی آیند ، به علت اینکه تولید موم برای زنبور بسیار وقت گیر و انرژی بر است در زنبورداری صنعتی موم مورد نیاز زنبور را به صورت برگه هایی با اندازه استاندارد که در دو طرف آن دارای دیواره های برجسته مومی است را داخل فریم های چوبی در اختیار زنبور عسل قرار می دهند. این عمل موجب یکنواختی حجره های شش ضلعی تولید شده توسط زنبورها می شود و در وقت و انرژی صرفه جویی کرده وزنبور می تواندعسل بیشتری ذخیره کند.

در کارگاه آج موم اصولاً دو نوع از این برگه ها تولید می شود : نوع اول که توسط تمام اتوماتیک تولید شده و مصرف اصلی موم نیز به آن است دارای حجره های ریزتر بوده در صورتی که ملکه در این حجره ها تخم گذاری کند زنبور تولید شده زنبور کارگرخواهد بود و نوع دوم که مصرف خیلی کمتری دارد و توسط دستگاهی با دخالت دست به صورت یک برگ یک برگ با گذراندن زمان طولانی تولید می شود به موم آج نر معروف بوده و حجره های مومی آن درشت تر از نوع اول است و در صورتی که ملکه در آن تخم گذاری کند نوزاد حاصل زنبور نر خواهد بود و جهت تولید زنبور نر برای مصارف خاص پرورش ملکه و اصلاح نژاد زنبور عسل مصرف می شود.

برای تولید موم آج شده ، موم خالص و قالب شده زنبور عسل از کارگاه تصفیه و پالایش دریافت شده یا توسط خود زنبورداران آورده می شود که مجدداً ذوب شده و به صورت مایع بین دو غلطک دستگاه آج موم ریخته می شوند به علت اینکه این غلطک ها دارای اشکال برجسته شش ضلعی هستند در اثر فشار این غلطک ها به موم مذاب در حال جامد شدن ،موم جامدی تولید شده که دارای فرورفتگی های شش ضلعی با دیواره های برجسته که مانند الگو عمل می کنند تولید می شود ، این موم تولید شده سپس در قسمت های بعدی دستگاه برش خورده و به اندازه های مناسب درآمده و بسته بندی شده و جهت مصرف زنبورداران به بازار عرضه می شود برگه های تولید شده در ابعاد مختلف قابل برش و طبق سفارش بسته بندی می شوند ولی ابعاد استاندارد 5/18  ×40 cm می باشد که در این سایز ضخامت آنها طبق استاندارد اروپا بایستی به حدی باشد که تعداد 13 تا 15 عدد آنها یک کیلوگرم وزن داشته باشد در صورتی که موم خروجی نازکتر بوده و یک کیلوی آن بیشتر از 16 تا 17 برگ باشد باعث سوراخ شدن برگه در کندو و یا پاره شدن آن در گرمای کندو و یا موقع برداشتن عسل می شود.این کارگاه مجهز به دو دستگاه تمام اتوماتیک آج موم زنبور عسل ساخت شرکت ریچه آلمان می باشد که با راندمان بالای 70 کیلوگرم در ساعت توانایی آج موم در تناژ بالا را دارد.

آفت موم زنبور عسل

آفت موم زنبور عسل

آفت موم زنبور عسل حشره ای به نام کرم یا پروانه موم خوار است.

به علت اینکه شان های مومی ناخالص هستند بسیار مستعد به آلودگی به این حشره هستند که باعث از بین رفتن موم و بی کیفیت شدن باقیمانده موم به علت تخم گذاری حشره در آن می شود و هر ساله زیان های مالی فراوانی را به زنبورداران وارد می سازد.

شرایط آب و هوای گرم و ناخالصی موم دو عامل مستعد کننده برای رشد این حشره است. از نفتالین و یادگیر حشره کش ها نیز نمی توان استفاده کرد چون باقی مانده آنها موجب آلودگی عسل می شود.

برای جلوگیری از آلودگی به این آفت بهترین راه تصفیه موم و ذوب کردن موم زنبور عسل و جدا کردن ناخالصی ان می باشد. موم خالص دیگر دچار این آفت نمی شود و یا نگه داری موم در دمای کمتر از 15 با تهویه مناسب که اجازه رشد به این حشره را نمی دهد.

البته روش مناسبی چون مبارزه بیولوژیک باسیل Bacillus thuringiensis که خود دشمن این حشره است وجود دارد ولی در ایران رایج نیست.

راه دیگر مبارزه با این حشره مواد شیمیایی مانند سولفور – اسید استیک و یا فرمیک و یا قرص های آلومینیوم است ولی بایستی باقی مانده آنها از موم جدا باشد.

موم چیست ؟

موم چیست ؟

موم ماده ای است که زنبورها به عنوان ماده اولیه برای ساخت شان هایشان آن را تولید می کنند و در این شان های تولید شده تخم یا عسل هر کدام درفصول خاص ذخیره می شود. موم از چهار جفت غده که در زیر شکم زنبورعسل قرار دارد به نام غدد موم ساز به صورت پولک های ریزی ترشح می شود و زنبورها از 12 تا 18 روزگی به بعد قادر به این کار هستند. این پولک ها بسیار کوچک به ابعاد 3 در1/0 میلی متر و به وزن 1 میلی گرم هستند یعنی در حدود 1000 عدد از آن ها برای تولید یک گرم موم مورد نیاز است.

 

این پولک ها در موقع ترشح بی رنگ و شفاف هستند ولی در اثر مخلوط شدن با گرده گل های مختلف وبره موم توسط زنبورها به رنگ های مختلف درمی آیند. برای تولید موم دمای کندو بایستی بالاتر از حد معمول باشد و برای تولید آن به عسل و گرده گل نیاز است حدودا برای تولید یک کیلوگرم موم 10 کیلوگرم عسل مصرف می شودکه صرف افزایش دمای کندو وترشح موم و شکل دادن آن میشود.

عوامل مؤثر بر شدت موم سازی توسط زنبورها شامل شدت گرده و شهد جاری به کندو ، شدت تخم گذاری توسط ملکه و دمای محیط است. پولک های کوچک مومی تولید شده سپس با دندان های زنبور عسل به شکل های مختلف درمی آیند و در ساختارشش ضلعی قاب ها به کار می روند. این ساختار شش ضلعی دقیق و جنس خاص موم باعث می شود که بهترین ساختار جهت زندگی زنبور عسل فراهم آید به طوری که یک شان مومی با اینکه حدود 100 گرم موم داردبه راحتی میتواند وزن 3 تا 4 کیلو عسل را تحمل می کند.

 

خصوصیات فیزیکی موم زنبور عسل :

موم ماده ای است که به طور جامد به رنگ های مختلفی از سفید و زرد و قهوه ای و سیاه از تیره تا روشن دیده می شود ولی عموماً زرد روشن است ، بویی به خصوص ولی تا حدی شبیه بوی عسل را دارد . چگالی آن در c°15  96/0g/cm³ است و در دمای c° 62  تا c° 64 ذوب می شود و در c° 85 شروع به تغییر رنگ و خواص می کند و در c°204 به نقطه اشتعال می رسد.

 

خصوصیات شیمیایی موم زنبور عسل :

از نظر شیمیایی موم جزء لیپید ها یا چربی هاست. ساختار کلی آن پیچیده و شامل حدود 300 نوع ماده مختلف است ولی به طور کلی از اسیدهای چرب بلند و اسید اولئیک و انواع استرها و اسیدهای چرب آزاد و الکل تشکیل شده است ، غیر قابل انحلال در آب و قابل حل در ترکیبات آب گریز همانند استون ، اتر ، بنزین ،گزیلول وz کلروفرم است.

شاخه گلی

فراموش کن

مسلسل را

مرگ را

و به ماجرای زنبوری بیاندیش

که در میانه ی میدان مین

به جستجوی شاخه گلی ست

زنبور درمانی

زنبور درمانی

یونانیان در قدیم از عسل و موم برای تهیه انواع غذاها استفاده می کردند. بعدها، نیش زنبور برای درمان بسیاری از بیماری ها استفاده شد. بقراط و کنفوسیوس (فیلسوف چینی) از این روش برای درمان بیماران استفاده می کردند.

به خاطر آگاه شدن مردم از اثرات بد داروها، مردم رو به درمان های طبیعی آوردند.

مطب های زیادی برای درمان با نیش زنبور در چین گشایش یافت و به سرعت این روش درمانی دراروپا و آمریکای شمالی رایج شد.

زنبور درمانی یکی از انواع آپی تراپی می باشد که در این نوع، تولیدات زنبور برای درمان به کار می رود. در این نوع درمان از گرده افشانی توسط زنبور، موم، عسل خالص و غذای مورد مصرف توسط نوزادهای زنبورها استفاده می شود.

به طور خلاصه، زنبوردرمانی به عنوان جاشینی برای مداوای بیماران به کار می رود و بیمارانی که با داروهای شیمیایی درمان نمی شوند، رو به زنبور درمانی می آورند.

باید تاکید کنیم که این روش باید تحت نظر پزشک یا متخصص این کار انجام شود و از انجام خودسرانه آن باید پرهیز نمود.

درمان بیماری ها با نیش زنبور

نیش زنبور به بهبود و درمان این مشکلات و بیماری ها کمک می کند:

1- بیماری های خود ایمنی

2- بیماری های عصبی

3- ام اس (MS)

4- پینه و سختی پوست

5- آماس و ورم پستان

6- گرفتگی عضلات

7- زونا

8- نقرس

9- آسیب به آرنج

10- آسیب به زردپی

11- کمردرد

12- دردهای مزمن

13- اختلال اعصاب

14- کاهش کلسترول خون

15- روماتیسم و درد مفاصل

16- آرتریت یا ورم و التهاب مفاصل

17- افسردگی

18- بیماری های پوستی

19- دردهای قاعدگی

20- واریس یا بزرگ شدن رگ در پاها

21- سندرم خستگی مزمن

22- ناتوانی های جنسی

خصوصیات نیش زنبور

نیش زنبور دارای ترکیبات مختلفی از قبیل: آنزیم ها، پروتئین ها و اسیدهای آمینه می باشد.

این ماده بدون رنگ و دارای مزه شیرین و کمی تلخ می باشد. قابل حل در آب می باشد. اگر با هوا برخورد کند، تبدیل به کریستال سفید متمایل به خاکستری می شود.

نیش زنبور دارای موادی می باشد که به سیستم اعصاب، قلب و غده فوق کلیه کمک می کند.

 

چگونگی روش زنبور درمانی

ابتدا قبل از شروع درمان ، باید میزان حساسیت بیمار را نسبت به نیش زنبور مورد بررسی قرار داد. این کار با استفاده از تزریق مقدار کمی نیش زنبور و توسط 1 تا 2 عدد زنبور انجام می شود.

زنبور درمانی به این صورت است که زنبور را با استفاده از موچین یا انبرک در سطح مورد نظر از بدن قرار می دهند تا آنجا را نیش بزند. برخی افراد به جای استفاده از خود زنبور زنده، تزریق نیش زنبور را در زیر پوست ترجیح می دهند.

نیش زنبور بعد از 15 دقیقه رها می شود و بعد آن را با استفاده از موچین برمی دارند. بین 20 تا 40 نیش باید در هر جلسه زده شود و بیمار باید 3 بار در هفته به مرکز زنبور درمانی مراجعه کند.

درمان با نیش زنبور برای بیماران MS اثرات فوق العاده ای داشته است، از آن جمله افزایش استقامت، کاهش خستگی و همینطور کاهش تشنج و انقباض عضلات.

احتیاط کنید:

اگر شما دیابت، سیفلیس، سل یا آلرژی شدید دارید، از این نوع درمان استفاده نکنید.

بیماران بعد از زنبور درمانی چه احساسی دارند؟

آستانه ی تحمل درد ناشی از نیش زنبور در افراد مختلف، متفاوت است. معمولا بعد از چند ساعت، درد فروکش می کند. اما در برخی افراد نیز ممکن است یک هفته طول بکشد تا درد متوقف شود.

برخی اوقات گذاشتن یخ روی محل نیش زنبور موجب آرام شدن درد ناشی از آن می شود.

چگونه می توان فهمید که شخصی نسبت به نیش زنبور آلرژی دارد یا نه؟

در افراد دارای آلرژی به نیش زنبور، علائم زیر دیده می شود:

درد، حالت تهوع و استفراغ، اسهال و سرگیجه، سخت نفس کشیدن و صدای خرخر، کاهش ناگهانی فشار خون و شوک.

آیا احتمال خطر در این درمان وجود دارد؟

بیشتر مردم بعد از نیش زدن زنبور، درد و قرمزی محل نیش را تجربه می کنند. دیده شده است که حدود  20 درصد از افراد بعد از درمان دچار خارش، کهیر، خستگی و عصبانیت می شوند.

در اینجا توجه شما را به برخی از علائم و نشانه های بعد از درمان جلب می کنم. لازم به ذکر است که این علائم بسیار نادر و در حدود 8/0 درصد می باشند.

1- مرگ

تعداد کمی از افراد به علت نیش زدن زنبور می میرند. تحقیقات نشان داده است که این تعداد به کمتر از 100 نفر در سال می رسد. مرگ به سبب وجود آلرژی شدید و یا شوک قلبی رخ می دهد.

2- آسیب به اعصاب بینایی

این علامت در افرادی بروز می کند که نیش زنبور در اطراف چشم و ابروی آنها وارد شده باشد.

3- آنسفالومیلیت یا التهاب مغز و نخاع

اگر نیش زنبور وارد سیستم عصبی شود، این عارضه به وجود می آید.

اگر به طور ناگهانی زنبور شما را نیش زد ، چه باید کنید؟

- هر چه زودتر به اورژانس بروید.

- با دقت نیش زنبور را در بیاورید. حدود 2 تا 3 دقیقه طول می کشد تا تمام نیش وارد بدن شود، لذا بیرون آوردن نیش بسیار مهم است.

- برای کاهش تورم در محل نیش، یخ بگذارید.

- محل نیش را با آب تمیز و صابون بشویید.

چگونه زنبورداری را شروع کنیم

چگونه زنبورداری را شروع کنیم

از مهمترین شرایط این شغل شخص خود شما که باید دانست توانایی جسمی و مالی در ابتدا این کار را دارا می باشید یا نه . به نظر بند زنبور داری باید یا شغل اول باشد یا شغل دوم در صورتی که شغل اول سبک و با وقت فراغت زیاد باشد برای نمونه معلمان و بعضی از کارمندان .

اگر من بخوام به طور خلاصه شغل زنبور داری را معرفی کنم . باید بگویم . زنبور داری به 3 فصل بهار ، تابستان و زمستان تقسیم می شود .

فصل و اول فصل بهار از اول اسفند ما شروع می شود و وظیفه زنبور دار این است که ابتدا از با یه بازدید سطحی از سلامت کندو ها و وجود ملکه اطمینان کسب نموده و هفته ای 3 مرتبه به کندو ها شربت 1 به 1 داده تا به اوایل فروردین می رسید در این زمان جمعیت زیاد شده و وظیفه ما این است که به طور متوسط هر 8 روز یک مرتبه از هر کندو بازدید نموده تا از اردو زدن کندو جلو گیری نماییم و قاب های سیاه و کهنه را از کندو خارج و برگ موم تازه به کندو می دهیم .اگر کندو با جمعیت بیش از 10 قاب مشاهده کردیم به کندو طبق می دهیم . این فصل پر کار ترین فص زنبور داری می باشد و تا اول خرداد به طول می انجام . 

فصل دوم فصل تابستان می باشد که فصل برداشت عسل و کوچ و مراقبت از کندو ها و فصل اوج سم پاشی ها می باشد . این فصل تا اواخر شهریور به طول می انجامد .

فصل سوم : که از اول مهر آغاز می شود و وضیفه ما دادن شربت 1 به 1 ( یک کیلو شکر با یک کیلو آب) به کندو ها تا برای زمستان گذرانی کندو مشکل پیدا نکند .به طور معمول یه زنبور دار به هر کندو در سال 12 کیلو شکر که معادل 24 کیلو شربت یک به یک می باشد می دهد . از این 12 کیلو شهر 7 کیلو در بهار و 5 کیلو در زمستان می باشد . محافظت در برابر زنبور قرمز و سار ها و دیگر موجودات مزاحم بوده و دریکی دیگر از وظایف ما گذاشتن یه پارچه کتانی روی قابها برای گرم نگه داشتن کندو می باشد .تهیه خمیر شیرین برای جبران کمبود گرده گل هم در این فصل انجام می شود . همه این کارها تا اواسط آبان پایان یافته و زنبور دار در کندو را محکم می بندد و تا آغاز اسفند ماه به هیچ عنوان نباید درب کندو را باز نماید . 

حال کسی که قصد زنبور داری دارد باید بدان که به ازای هر کندو در طول سال چه مقدار از وقت خود را باید صرف این کار نماید که اگر غفلت نماید به منزله از دست دادن کلنی می باشد.

نکته دیگر هزینه خرید و نگهداری وسایل زنبور داری می باشد که حداقل از 200 هزار تومان برای وسایل زنبور داری( استراکتور ، دودی ، کلاه ، کاردک و . . . ) لازم می باشد و برای هر کندو در سال 20 هزار تومان مصالح ( شکر ، موم ، خمیر شیرین و . . . ) لازم می باشد . 

به نظر من اگر شما قصد شروع زنبور داری را دارید بهتر است سال اول با 3 الی 6 کندو شروع نمایید تا ضمن مشغولیت و رفع خستگی کار روزانه و یا سرگرمی با زندگی و کار زنبور داری آشنا گردید به نوعی سال اول را کارآموزی کنید و با مطالعه کتب و سایت های زنبور داری و مشورت و آموزش از کسانی که سابقه زیادی در این شغل دارند خود را برای توانایی در این کار محک زده و در ضمن نیاز خانواده خود را به عسل طبیعی براورده نماید . در صورت تمایل در سال دوم با 20 الی 30 کندو به عنوان شغل دوم و کمک هزینه زندگی ادامه دهید و با آزموده شدن و تجربه جستن از خسارت های احتمالی وارده و پیدا کردن دلیل آن و و سود جستن از موارد منفعت آورد خود را برای زنبور داری به عنوان شغل اصلی و تنها ممر درامد خانواده برای سال بعد آماده نمایید . 

در سال سوم شما می توانید با 100 کندو ادامه دهید از 100 کندو به بالا خود را زنبور دار حرفه ای نامیده و نیاز به استخدام کارگر داشته و علاوه بر فروش عسل از فروش دیگر محصولات کندو درامد کسب نموده و با درامدی در حد یه خانواده متوسط ایرانی زندگی نمایید . در این سالها تجربه و ممارت لازمه کار است . چنین زنبور داری باید همیشه تعداد زیادی جمعیت در اختیار داشته و با آنها کار کند . آنچه برایش اهمیت فوق العاده دارد علاوه بر تعداد جمعیت و قوی بودن تک تک آنها شناخت محیط از لحاظ گل ها ی عسل خیز در ماه های مختلف سال است . زنبور داری که این کار را بعنوان شغل اصلی انتخاب نموده باید دانسته باشد که در اطراف زنبورستان به شعاع 100 کیلومتر یا بیشتر در هر منطقه چه نوع گلی در چه ماه از سال گل می دهد تا به موقع زنبور هایش را به همان نقطه مهاجرت داده و از شهد گل های آن منطقه حداکثر بهره برداری نماید . شما باید همه بیماریها و آفات زنبور عسل را به مثل یه دکتر شناخته و راهای درمان آن را آموخته باشید و همچنین باید دارو خانه ای برای پیشگیری و همچنین معالجه بیماریها آماده داشته باشید . شما باید به موقع ملکه ها را عوض نمایید تا مانع پیر یا ضعیف شدن جمعیت گردید . شما باید احتیاجات کندو از قبیل گرده، دیواره مومی ، پوکه و یا طبق را به موقع برآورده نمایید . 

در آخر اگر شما خواسته باشید از ابتدا زنبور داری را شغل اول خود قرار دهید حتما باید آموزش های لازم را دیده باشید و با دو سال تجربه زنبور داری ( سال اول در حدود 5 کندو و سال دوم در حدود 20 کندو) به این کاروارد شوید .

به اعداد اهمیت زیادی ندهید

وسایل کار زنبورداری

وسایل کار زنبورداری 

در صنعت زنبورداری مانند سایر فنون از وسایل مخصوصی استفاده می شود که امکان نتیجه گیری بهتری را فراهم می آورد،در این قسمت به توضیح و تشریح این ادوات می پردازیم.

وحی

وَ اوحی رَبُّکَ الی النَّحلِ أن إتّخِذِی مِن الجِبالِ بُیُوتا و مِن الشَّجَرِ و مَمّا یَعرشُونَ ثُمَّ کُلی من کُلِّ الثَّمراتِ فأسُلِکی سُبُلَ رَبِّکَ ذُلَلاً یَخرُجُ مِن بُطونِها شرابٌ مُختَلِفٌ ألوانُهُ فیهِ شِفاءً للِنّاسِ إنَّ فی ذلکَ لَآیهً لِقومٍ یَتفکّروُنَ (نحل : 69-68)

«و خدا به زنبور عسل وحی کرد که از کوهها و درختان و سقفهای رفیع منزل گیرید. و پس ازمیوه‌های شیرین وحلاوت گلهای خوشبو تغذیه کنید و راه پروردگارتان را به اطاعت بپوئید آنگاه از درون آنها شربت شیرین به رنگهای مخلتف بیرون آید که در آن شفای مردمان است. در این کار نیز نشانه قدرت خدا برای متفکران پیداست». 

انتخاب محل زنبورستان

انتخاب محل زنبورستان

 

 یکی از مهمترین نکات مدیریتی در پرورش زنبور عسل انتخاب صحیح محل استقرار زنبورستان است. شرایط مطلوب برای محل استقرار یک زنبورستان و محل استقرار کندوها .

۱) شرایط آب و هوایی 
به طور کلی شرایطی چون گرما یا سرمای بیش از حد تحمل زنبورها ، بارندگی پیوسته و زیاد ، هوای ابری در بیشتر اوقات سال یا فصل مورد نظر ، بادهای شدید ، هوای شرجی یا هوای غالبا مه آلود ، افزایش یا کاهش ناگهانی درجه حرارت هوا و آلودگی غیر تحمل هوا ممکن است چنان منطقه ای را برای استقرار زنبورستان نا مطلوب کند . 

۲) پوشش گیاهی منطقه 
به طور کلی گیاهانی چون توتون ، پنبه ،آفتاب گردان ، یونجه ، شبدر ، اسپرس ، بیدمشک ، گوَ ن ، آویشن ، خردل ، زعفران ، نخود ، لوبیا ، نعنا ، سیب ، گلابی ، مرکبات ، اقاقیا ، کاج ، گیاهان زینتی و طیف بسیار وسیعی از دیگر گیاهان زراعی ، باغی ، جنگلی و مرتعی منابع شهد و گرده برای زنبور عسل محسوب می شوند . 

۳) اهمیت وجود منبع آب سالم در اطراف زنبورستان 
زنبور نیز مانند سایر جانداران به آب به عنوان حیاتی ترین نیاز خود احتیج دارد . 

۴) بهداشت منطقه زنبورستان و اهمیت آن 
زنبور عسل نیز مانند سایر حیوانات به برخی از بیماری ها حساس است و متاسفانه بیشتر بیماری ها باعث انهدام بخش مهم یا تمامی کلنی های زنبور دار می شود و یا ضمن خسارت به زنبور دار معالجه می شوند . بنابراین اقتصادی ترین اقدام برای جلوگیری از ابتلای زنبورها به بیماری توجه زنبور دار به بهداشت منطقه است . 

۵) آلودگی های صوتی و بوهای نامطلوب 
مکان استقرار زنبورستان باید دست کم ۲ کیلومتر از دامداری ها ، مرغ داری ها ، کارخانه های دباغی و دیگر مجتمع های تولیدی که بوی ناخوشایند در آن ها تولید می شود دور باشد . زیرا بوی بد زنبوران را فراری می دهد . زنبورستان ها هم چنین باید از نقاط پر سر و صدا مثل جاده های پر رفت وآمد ، کارخانه های پر سر و صدا و غیره به اندازه کافی دور باشند تا سرو صدا موجب هراس زنبورها و فراری شدن آنها نشود . 

۶) اهمیت دور بودن کافی زنبورستان از نقاط مسکونی 
زنبورها با توجه به شعاع پرواز خود ممکن است تا ۱۲ کیلومتر از محل زنبورستان دور شوند . نزیک بودن زنبورستان به مناطق مسکونی ممکن است باعث مشکلاتی برای زنبور دار شود . 

۷) اهمیت رعایت فاصله زنبورستان ها از هم 
حداقل فاصله لازم به رعایت زنبورستان ها از یکدیگر در هر منطقه ۶ کیلومتر است . چنانچه این فاصله کمتر شود بخصوص اگر منطقه پوشش گیاهی چندان خوبی نداشته باشد چند مشکل اساسی پیش خواهد آمد . 
۱) تولید عسل کمتر در دو زنبورستان مجاور هم به علت کمبود منابع شهد و گرده 
۲) به علت گرده افشانی بیش از حد مورد نیاز بیشتر گل ها به میوه یا بذر تبدیل شده و تمام میوه ها قادر به دریافت مواد غذایی کافی نمی شوند و از کیفیت محصول کاسته شده 
۳) امکان رفتن اشتباهی زنبورهای یک زنبورستان به زنبورستان های دیگر و شیوع بیماری و غارت وجود دارد . 

۸) نیاز زنبورستان به حصار 
۹) میزان نزدیکی زنبورستان به جاده 
برای دسترسی به وسایل نقلیه برای حمل و نقل ، بارگیری و تخلیه کندوها 

۱۰) بهترین مناطق استقرار یک زنبورستان 
بی تردید بهترین مکان استقرار یک زنبورستان در یک باغ یا مزرعه بزرگی است که محصول آن باید توسط زنبور عسل گرده افشانی شود. در این صورت علاوه بر تولید عسل برای زنبوردار محصولات کشاورز یا باغ دار هم به قدر کافی گرده افشانی می شود. 

۱۱) استقرار زنبورستان در کنار دریا یا رودخانه  
چنانچه زنبورستان در ساحل دریا یا رودخانه مستقر شود زنبورها برای نوشیدن و جمع آوری آب بطرف آنها رفته و معمولا جریان آب رودخانه یا امواج دریا بیشتر زنبورها را غرق می کند و به این ترتیب خسارت سنگینی به جمعیت کلنی ها وارد می شود . 

۱۲) سطح زنبورستان و استقرار کندوها روی پایه یا سکو 
سطح زمین زنبورستان باید دست کم ۳۰ سانتی متر بالاتر از زمین های اطراف باشد. 

۱۳) فاصله کندوها از هم در یک زنبورستان 
در یک زنبورستان رعایت فاصله ۵/۲ متر بین دو کندو ضروری است . 

۱۴) مکان زنبورستان در رابطه با سمپاشی باغ ها و مزارع 
۱۵) جهت استقرار کندوها در زنبورستان  
چنانکه منطقه ای که زنبورستان در آن مستقر است بادخیز نباشد می توان کندوها را به گونه ای در زنبورستان مستقر کرد که سوراخ پرواز آنها به سمت مشرق یا جنوب باشد در این صورت با طلوع خورشید نور به سمت جلوی کندوها می تابد و زنبورها زودتر فعالیت روزانه را آغاز می کنند.در مناطق بادخیز سوراخ پرواز باید در جهت مخالف وزش باد باشد تا بخصوص در زمستان باد سرد به داخل کندوها وزیده نشود و در سایر مواقع نیز موجب ناراحتی زنبورها نشود. 

۱۶) محافظت کندوها از عوامل نامساعد جوی و محیطی 
۱۷) مسافت مکان جدید زنبورستان تا مکان قبلی 
شعاع پرواز مفید زنبور عسل به ۲ کیلومتر و شعاع پرواز دور آن به ۶ کیلومتر و گاهی به ۱۲ الی ۵/۱۳ کیلومتر می رسد. برای جلوگیری از مراجعت زنبورها به مکان زنبورستان قبلی مکان زنبورستان جدید تا قبلی باید بیش از ۶ کیلومتر فاصله داشته باشد. 

۱۸) رابطه کندو و مساحت زنبورستان 
دیوارها نباید از ۲ متر مرتفع تر و فواصل بین کندوها به میزان حداقل ۵/۲ متر از هم باید رعایت شود. 

۱۹) نحوه استقرار کندوها در زنبورستان 
محل استقرار کندوها در زنبورستان باید به گونه ای طراحی شود که زنبورهای پرواز کننده از کندوهای مختلف مانعی در جلوی زنبورهای دیگر نباشد به همین جهت در استقرار کندوها طرح هایی چون زیگ زاگ - مربع - گروهی - موازی و غیره ممکن است عملی گردد. 

۲۰) زنبورستان در مناطق گرمسیری 
زنبور عسل در حرارت ۱۶ تا ۳۲ درجه سانتی گراد در حداکثر فعالیت است و ۳۴ تا ۳۹ درجه سانتی گراد و ۱۶ تا ۸ درجه سانتی گراد به تدریج از فعالیت آنها کاسته می شود و در دمای کمتر از ۸ درجه سانتی گراد و بیشتر از ۳۹ درجه سانتی گراد از کندو خارج نمی شوند.

جابجایی و انتقال کندو ها (کوچ)

جابجایی  و انتقال کندو ها (کوچ) :

اگر در محل زنبورستان قصد جابجایی کندو ها را دارید با ید هر روز فقط به میزان یک متر کندوها را تغییر مکان دهید .اما چون شعاع پرواز مفید زنبورها سه کیلومتر است اگر بخواهید زنبورستان را به فاصله ای در چند کیلومتری زنبورستان فعلی منتقل کنید باید ابتدا زنبورستان را به دورتر از 10 کیلومتر از محل فعلی منتقل کنید و پس از حداقل  3 هفته آنها را به مکان مورد نظر که ممکن است در یک یا چند کیلومتری از زنبورستان فعلی باشد انتقال دهید . در غیر این صورت تعدادی از زنبوران کارگر مزرعه وقتی در پرواز خود به محلی که قبلا آمده بودند رسیدن به محل قبلی برگشته و چون کندویی آنجا نمی بینند . سرگردان می مانند و تلف می شوند .

برای جابجا کردن و انتقال کلنی های زنبور عسل چند نکته مهم را باید مد نظر داشت.

1 – جابجائی کندو ها در هنگام شب یعنی پس از غروب آفتاب که همه زنبورهای کارگردر کندو هستند صورت گیرد.

2 – باید تمام سوراخها و درزهای  و دریچه پرواز کندو به جز سوراخ های تهویه کندو بسته شود .

3 – باید کندوی شما 10 قاب باشد و یا قاب های خالی در داخل کندو گذاشته شود تا به هنگام حمل قابها داخل کندو جابجا نشده که باعث تلف شدن زنبورها و یا ملکه گردند .اگر برای شما امکان این کار نیست از یه تیکه چوب  و یا یه میخ بلند در طرفین قابها برای فیکس کردن قاب آخر استفاده کنید.

4 – درب کندو ها محم بسته شود و در صورت امکان امکان دارد بخصوص برای ردیف روی بار کامیون در دو طرف درب و کندو میخ کوبیده شود و با سیم به هم وصل گردد تا باد درب کندو را برندارد و یا اگر در حین حمل و نقل کندو به زمین افتاد درب باز نشود و زنبور ها بیرون بیایند.

5 – حجم  محل بار وسیله نقلیه باید متناسب با حجم کندوها باشد تا از تکانهای شدید کندوها جلوگیری شود .

6 – موتور وسیله نقلیه باید از ابتدای بارگیری روشن باشد تا زنبور ها از ابتدای بارگیری به صدای موتور عادت داشته باشند.

7 – در هنگام بارگیری باید سعی شود که لبه سقف بالاترین ردیف های کندوها موازی با لبه قسمت بار وسیله نقلیه باشد یا حداکثر یک ردیف بالاتر از آن باشد.

9 – پس از بارگیری باید تمام ردیفهای کندوها با طناب یا سیم بکسل محکم شود تا در هنگام حرکت وسیله نقلیه ، کندوها تکان نخورند.

10 – چنانچه نیاز باشد که وسیله نقلیه بین راه توقف کند بهتر است در محل سایه توقف کند و طول مدت توقف زیاد نباشد.

11 – بهتراست زمان حرکت طوری تنطیم شود که وسیله نقلیه در شب حرکت کند و تا قبل از بالا آمدن آفتاب به مقصد برسد . زیرا با گرم شدن هوا امکان تلف شدن زنبور ها وجود دارد و زنبورها در شب تمایل به خروج از کندو ندارند.

12 پس از رسیدن به مقصد باید مکان زنبورستان را در محلی مسطح و مرتفع انتخاب نمود و کندوها را پشت به باد قرار داد و سپس بعد از گذشت نیم ساعت از استقرار سوراخ پرواز تمام کندو ها را باز نمود.

13 – بایستی توجه نمود که پس از استقرار کندوها در محل جدید نباید تا سه روز به بازرسی وضع داخلی کندوها اقدام نمود زیرا حداقل 3 روز لازم است تا زنبورها بتوانند با تنش مهاجرت خود را تطابق دهند و آرامش معمولی در کندو برقرار شود.

14 – در مواقع گرم سال ممکن است نیاز باشد که در هنگام مهاجرت زنبورستان با پاشیدن آب روی کندوها به خنک کردن فضای داخلی کندوها کمک شود.

15 – در مناطق سرد سیر یا در فصول پاییز و زمستان مشکلات تنش گرما در حین مهاجرت زنبورستان وجود نخواهد داشت یا کمتر خواهد بود . خصوصا که در هوای خنک یا سرد زنبورها تمایلی به خروج از کندو ندارند . بنا بر این در فصل گرم سال نباید روی بارکندو ها را با چادر بست ولی در فصل سرد باید با چادر روی بار را بست.

16 – گاهی زنبوردار مجبور ایت در طول روز اقدام به کوج زنبورستان خود کند . در این شرایط باید قبل از بارگیری کندو ها مقداری دود غلیظ وارد سوراخ پرواز کندوها کند و آنها را منتقل کند. ولی چون در روز مقداری از زنبورهای چرا کننده در مزرعه هستند باید یک یا چند کندوی حاوی زنبور و یا بدون زنبور ولی دارای قابهای بافته شده را در محوطه قرار دهد تا زنبورها پس از مراجعت به آنها وارد شده و بعدا انتقال داده شود ولی  باید سعی شود در روز این کار انجام نشود.

17 – در حرکت وسیله نقلیه باید آهسته حرکت کند و از ترمز های شدید و یا شتاب شدید خود داری شود و راننده و سرنشینان خودرو باید با لباس کامل زنبور داری بوده و تا پایان حرکت از برداشتن کلاه و در آوردن لباس یا دستکش خود داری کنند. چرا ممکن است در حین حرکت زنبوری وارد کابین شده و اقدام به نیش زدن کند و احتمال تصادف به وجود آید .

18 - اگر کندوهای شما فرسوده هستند باید از کندوهای نو و بدون هیچ گونه درز و شکافی استفاده نمایید و درب کندوها کیپ باشد و به راحتی برداشته نشود . اگر کندویی از شما درزی داشت با چسب و یا گل رس آن را بسته و مواظب باشید که کندویی از روی بار و یا دست کارگر حمل به زمین نیفتد.

ساخت کندو

ساخت کندو

زنبور...

- زنبورها شش پا دارند که سه به سه در طرفین آنها قرار دارد. 
- شاخک های آنها برای احساس کردن و دریافت اطلاعات از محیط میباشد. 
- چشم آنها بصورت شبکه ای متشکل از میلیونها لنز خاکستری رنگ است و توانایی دید رنگی دارند. 
- زنبورها از طریق حرکات بدنی و رقصی که انجام می دهند محل گلها را به یکدیگر اطلاع می دهند. 
- معمولآ در بهار زنبورهای کارگر با انتخاب یک ملکه جدید اقدام به ساخت کندو جدید می کنند. 
- عسل در واقع شکر فوق اشباع شده ای است که زنبورها از شهد گلها تهیه می کنند و کمتر از 20 درصد آب دارد. 
- در فصل پاییز و زمستان به علت کمبود غذا بسیاری از زنبورهای کارگر برا نجات سایر افراد کندو اقدام به خود کشی می کنند. 

زنبور نر

زنبور نر

زنبور نر

این زنبورها دارای چشم و شاخک هایی بزرگتر از دیگران می باشند تا راحتتر بتوانند زنبورهای ملکه را پیدا کنند. زنبورهای نر از تخمهای بارور نشده بوجود می‌آیند، یعنی پدر نداشته وتنها دارای مادرند، ولی از جانب مادری دارای پدر بزرگ هم می‌باشند. مدت رشدشان «از تخم تا زنبور کامل» ۲۴ روز است. زنبور نر ۱۲ روز پس از تولد به سِّن بلوغ رسیده وقادر به جفتگیری می‌باشد. زنبورهای نر از اواسط فروردین تا نیمه دوم تابستان در کندوها وهمراه کارگران وملکه زندگی می‌کنند. جمعیتهایی که دارای ملکه‌اند از نیمهٔ دوم تابستان نرها را به زور از داخل کندو بیرون می‌رانند ویا مانع ورودشان به کندو می‌شوند تا از گرسنگی بمیرند. این پدیده به نام «نرکشی» معروف است. بنا براین در حالت طبیعی در فصول پائیز وزمستان در کندوها از زنبور نر خبری نیست. وجود زنبورهای نر تنها برای جفتگیری با ملکه‌هایی است که معمولاً در جمعیت تولید می‌ گردند واین کار همیشه در خارج از کندو ودر هوای آزاد وآفتابی انجام می‌گیرد. هر زنبور نر تنها یکبار در زندگی می‌تواند جفت گیری کند چون هنگام جفت گیری دستگاه تناسلی وقسمتی از بدنش پاره شده ودر داخل بدن ملکه باقی می‌ماند. وی در اثر این زخم می‌میرد وزندگیش پایان می‌پذیرد. بدین طریق زنبور نر هرگز فرزندش را نمی‌بیند.

شناختنامه زندگی زنبور عسل

قبل از این که به زندگی زنبور عسل بپردازیم، ابتدا لازم است اشاره ای به حشرات داشته باشیم. شش پایان یا حشرات بیش از دویست و پنجاه میلیون سال است که در این کره خاکی سکونت دارند، این موجودات با پوشش سخت و ساختمان حلقه ای بدن و همچنین قدرت زاد و ولد زیاد و قدرت بالای مطابقت با محیط و ....، پر جمعیت ترین جانواران روی زمین را تشکیل می دهند. حشرات تمام فعالیت های حیاتی جانوران و گیاهان را تحت تاثیر قرار می دهند. با نگاه کاربردی و ظاهری حشرات را می توان به دو صورت تقسیم بندی نمود: 

 1- حشرات مضر: مانند حشراتی که جزء آفات کشاورزی محسوب می شوند و یا ناقل انواع بیماریها به انسان و دام می باشند، مانند پشه آنوفل و یا مگس معمولی.

2- حشرات مفید: مانند حشراتی که از طریق شکار  از بین گونه های مفید به حیات خود ادامه می دهند و یا از طریق تولید محصولاتی مانند ابریشم، عسل و موم و نقشی که در گرده افشانی گیاهان و حاصل خیز نمودن خاک دارند، برای انسان مفید هستند.

جایگاه زنبور عسل در رده بندی حشرات

کلاس حشرات از 27 راسته تشکیل شده است، راسته بال غشائیان یکی از این راسته ها است. در این راسته 15 بالا خانواده قرار دارد که بالا خانواده Apinae یکی از آنها است، اعضای این بالا خانواده به علت داشتن موهای پَر مانند می توانند دانه گرده را براحتی حمل نموده و عمل گرد افشانی را انجام دهند. خانواده Apinae عضوی از این بالا خانواده است که خود به دو عضو Apinae و Bombinae تقسیم می شود. تمام گونه های زنبور عسل تحت خانواده Apinae قرار می گیرند.

تاریخچه زنبور عسل در جهان

کاوشهای علمی در سنگواره ها، نشان از سابقه زیست 150 میلیون ساله زنبور عسلدر کره زمین دارد. زنبورهای عسل ابتدا به صورت انفرادی زیست می نمودند، اما با شروع دوره رشد و تکثیر شدید گیاهان در حدود 150 میلیون سال پیش، زیست اجتماعی خود را آغاز نمودند. این حشره متعلق به قاره های قدیم، مخصوصاً مناطق گرم آسیا می باشد. این موجود همراه انسان به قاره های جدید نیز راه یافت، به عنوان مثال اولین جمعیت زنبور عسل در سال 1822 به استرالیا وارد گردید.

نژادهای زنبور عسل

عوامل محیطی، باعث ایجاد نژادهای مختلف در یک گونه می شود. گونه زنبور عسل اروپایی با اسم علمی Apis melifera خود به نژادهایمختلف تقسیم می شدند. عوامل ریخت شناسی ( مرخولوژیکی )، مانند طول پای عقب، خرطوم، بال و رنگ مو و خصوصیات بیولوژیکی مانند : رشد جمعیت کلنی، دفاع از کلنی، موم بافی و .... در تفکیک نژادها مهم قلمداد می شود.

دو نژاد متداول و مهم در اروپا و جهان عبارتند از :

1- نزاد ایتالیایی:

جزیره سیسیل در ایتالیا موطن این زنبور است. زبانی بلند دارد و شکمی باریک، رنگ شکم در روی حلقه 2 تا 4 روشن است. رنگ موهای بدن آن مخصوصاً در نرها زرد رنگ است. در روی قاب ها رفتار تهاجمی ندارند، رشد بهاره خوبی دارند. مصرف غذایی زیادی در زمستان دارند و کمتر بچه کندو تولید می کنند.

2- نژاد کارنیولان:

موطن آن نواحی جنوبی آلپ در اتریش و شمال بالکان و یوگسلاوی است. دارای زبانی بلند، بدنی تیره و روی دومین و سومین حلقه های پشتی شکم لکه و گاهی نوار قهوه ای دارد. رنگ موهای آن خاکستری متمایل به قهوه ای است. بسیار آرام و زمستان را با غذای کم می گذراند. غارت در این نژاد کم بوده و در پاییز جمعیت به سرعت کاهش می یابد و نسبت به بیماری نوزما و آگارین و فلج حساس است و تمایل به تولید بچه کندو دارد.

3- نژاد ایرانی:

بعضی محققان نژاد ایرانی را پرسیکا و ایرنیکا می نامند. اما در دانشگاه بن (آلمان) این نژاد، مِدا نامیده شده است. این اسم از سلسله پادشاهان ماد گرفته شده است. نژاد ایرانی زنبور عسل در کوههای البرز و ایران مرکزی گسترش یافته است. اندازه اعضای بدن آنها شبیهنژاد اروپایی است، رنگ بدن در قسمت شکم زرد مایل به قهوه ای تیره و در حلقه های اول شکم روشن تر است، تمایل به نیش زنی و بچه دادن و جمع آوری بره موم زیاد است. مقدار غذای مورد نیاز این نژاد در زمستان کم و رشد بهاره خوبی دارد و زمستان های سرد را به خوبی تحمل می کند.

گرده افشانی زنبور عسل

با رشد روز افزون و مدرنیزه شدن صنعت کشاورزی در جهان و استفاده از سموم شیمیایی جهت مبارزه با آفات و گسترش روش تک زراعی جمعیت بسیاری از حشرات گرده افشان کاهش یافته است. تعداد زیادی از گیاهان گلدار جهت تولید بذر و میوه (ابقای نسل) نیاز به این حشرات مفید دارند. زندگی ما و بسیاری از جانداران نیز طبعاً وابستگی به فعالیت آنها دارد. زنبورهای عسل، مهمترین حشرات گرده افشان برای تولید تجاری میوه اند، و از آنها در هر زمان و هر مکان می توان بهره گرفت. بنابراین باغداران در هنگام بازشدن گلهای درختان می توانند روی این حشرات مفید حساب باز کنند و در نتیجه کیفیت و کمیت محصول خود را تضمین نمایند.

• بسیاری از غذاهای اصلی، میوه جات، سبزیجات و بعضی علوفه دامها به طور مستقیم یا غیر مستقیم به مقیاس وسیع برای گرده افشانی وابسته به زنبور عسل هستند.
• بسیاری از گیاهان مرتعی برای تولید بذر و بقای خود نیاز به گرده افشانی حشراتی مانند زنبور عسل دارند، بنابراین این حشرات در حفظ منابع طبیعی نیز بسیار مفیدند.

گرده افشانی (Pollinatian)، انتقال مکانیکی دانه گرده از پرچم (قسمت نرینگی) به روی کلاله ( قسمت مادگی گل) می باشد. بعد از تندیدن دانه گرده و پیوستن هسته گرده به تخمک عمل لقاح انجام می گیرد و دانه بوجود می آید.

گرده افشانی به دو صورت است : گرده افشانی مستقیم که از قرار گرفتن گرده یک گل بر روی کلاله همان گل یا گل های دیگر از همان گیاه یا گیاهان هم نوع انتقال یابد. اما گرده افشانی غیر مستقیم از قرار گرفتن دانه گرده در بین گیاهان با خواص ژنتیکی مختلف (واریته مختلف) بدست می آید.

گرده افشانی غیر مستقیم در بقاء گیاهان در دوره های مختلف جغرافیایی دارای اهمیت زیادی بوده است و تحقیقات داروین ثابت کرده است که گرده افشانی در بقاء و تنوع گونه ها، اهمیت زیادی دارد.

گیاهان خود نابارور وقتی با گرده های خود آن گل گرده افشانی می شوند، تولید تجاری خوبی ندارند، مانند سیب. گیاهانی که گل های نر و ماده در روی یک گیاه قرار دارند ولی جدا از هم هستند مانند خیار و ذرت، و گیاهان دو پایه که گلهای نر و ماده در آنها در روی دو گیاه (دو درخت) قرار دارند مانند بید، کیوی، خرما، و گیاهان دگر بارور، همگی به عوامل گرده افشان نظیر زنبور عسل جهت تشکیل بذر و دانه و میوه نیازمنداند.

هر زنبور در هنگام پرواز بر 50 تا 100 گل می نشیند و در نتیجه در زمان جمع آوری گرده و شهد، گرده گلهای مختلف بر موها و بدن زنبور چسبیده و در زمان ملاقات با گلهای دیگر، عمل انتقال و گرده افشانی انجام می شود.

بعضی از گیاهان دارای گرده های سنگین و چسبنده می باشند که باد قادر به انتقال آنها نمی باشد و تنها حشرات گرده افشانی قادر به انتقال آن هستند.

گرده افشانی زنبور عسل در بالابردن کمیت و کیفیت میوه و بذر محصولاتی مانند سیب، گیلاس، آلبالو، گلابی، شلیل، آلو، بادام، مرکبات، توت فرنگی، یونجه، شبدر، اسپرس، خیار، پنبه، هندوانه، لوبیا، سویا و ... مؤثر است.

 برای گرده افشانی یک هکتار باغ سیب نیاز به حداقل 2 تا 3 کلنی پر جمعیت می باشد و برای یک هکتار باغ گلابی نیاز به حداقل 4 تا 6 کلنی می باشد.

بره موم چیست؟

بره موم یکی از فرآورده های کاربردی و مفید زنبور عسل است که مخلوطی از مقادیر مختلف موم زنبور و رزین ها بوده که توسط زنبور عسل از گیاهان، بویژه از جوانه گلها و برگ ها جمع آوری می شود. چون مشکل است زنبورها را در پروازهای گشتی مشاهده کرد، منابع عصاره رزین ها معمولاً آشکار نیستند. زنبورها، رزین های محافظ گل و برگ را با آرواره های خود می تراشند و همانند دانه گرده آنرا روی ساق پاهای عقب خود در سبد گرده حمل می کنند. در حین جمع آوری بره موم، رزین ها، مقداری بزاق، سایر ترشحات زنبور عسل و همچنین موم با آن مخلوط می گردند.

 این رزین ها بوسیله زنبورهای کارگر مورد استفاده قرار می گیرند تا  داخل حفره های تخمگذاری را پر کنند، شان ها را تعمیر نمایند، شکافهای موجود در کندو را ببندند، و ابعاد دریچه ورودی کندو را کاهش دهند. در داخل کندو هر کدام از حیوانات یا حشرات مرده را که خیلی بزرگ باشند، بوسیله لایه نازکی از بره موم پوشش می دهند تا آنها را بخارج حمل کنند. ترکیب بره موم به نوع گیاهان موجود در دسترس زنبورها بستگی دارد. رنگ، بو و احتمالاً خواص داروئی بره موم مطابق منشاء و فصل سال تغییر می کند. علاوه بر آن بعضی زنبورها تمایل فراوانی به جمع آوری این ماده دارند(بر خلاف دلخواه زنبوردار)، چون بره موم یک ماده چسبناکی است و زیاد بودن آن بیرون آوردن چارچوب ها از جعبه ها را مشکل می سازد.