تعداد چشم های زنبور عسل

تعداد چشمهای زنبور عسل

سیستم بینایی زنبور عسل شامل دو چشم مرکب و سه چشم ساده است . هر چشم مرکب از هزاران سلول حساس به نور  که به زنبور به درک نور ، رنگ و همینطور پرتوی UV آفتاب کمک می کنند تشکیل شده است .

سه چشم ساده زنبور بشکل مثلث بر روی سر حشره قرار گرفته که اسلی(ocelli) نامیده می شوند. این چشمها اغلب به  تشخیص مقدار نور موجود در محیط به زنبور کمک می کنند اما قادر به درک تصویر نیستند .

آیا می‌دانید؟

آیا می‌دانید؟

1- یک کندوی خوب در فصل فعالیت شدید (در اطراف تهران اوایل خرداد ماه)می تواند ۸۰۰۰۰ و کندوی متوسط ۵۰۰۰۰زنبور داشته باشد.همین کندو معمولا در زمستان تعداد زنبور هایش به ۹۰۰۰عدد ویا کمتر تقلیل پیدا می کند.

2- زنبور عسل برای اینکه یک قاشق چای خوری  عسل جمع کند بایستی فاصله ای برابر تهران-برلین را طی کند ودر بین راه دو میلیون بار روی گلها بنشیند.

3- از هر سه گرم شهدی که زنبور عسل از روی گلها جمع آوری می کند .در کندو آنرا غلیظ و تبدیل به  یک گرم عسل می نماید. برای غلیظ کردن شهد های جمع آوری شده در روز ، زنبور عسل آنرا پس از غروب آفتاب دوباره از داخل شان‌ها(سلول‌ها) مکیده و وارد کیسه عسلی اش میکند.در آنجا کمی از آبش را جذب ومقداری دیاستاز بر رویش اضافه نموده داخل شانها می گذارد.زنبور بعدی آنرا مکیده و همین عمل را تکرار میکند.این کار آنقدر ادامه می یابد که عسل غلیظ شده در آنجا انبار شده و حمل پس از پر کردن آن سرش را با موم می پوشانند.

4- یک زنبور عسل برای تهیه یک گرم عسل بایستی روی ۶۰۰۰ تا ۸۰۰۰ گل بنشیند و برای جمع کردن یک کیلو گرم عسل معادل «هفت بار دور کره زمین» پرواز کند.

5- ملکه تخمهایی به وزن هر کدام ۰.۵ میلی گرم می گذارد،یهنی وزن ۲۰۰۰عدد آن فقط یک گرم می شود. این تخمها ۷۲ساعت (۳روز) پس از گذاشته شدن باز شده و لارو سفید رنگ هلالی شکل به وزن ۰.۳ میلی گرم از آن خارج می گردد. لارو مزبور از غذاهای فراوانی که فوری به وسیله زنبورهای پرستار در اطرافشان گذاشته میشود به سرعت عجیبی رشد می کند، بطوری که ۱۵۰ ساعت بعد از تولد از تخم وزنش ۵۰۰ برابر ، یعنی ۱۵۵ میلی گرم می شود. وی برای اینکه بتواند این ازدیاد حجم فوق العاده را ممکن سازد چهار بار (یعنی روزی یک بار) در همین مدت پوست می اندازد.

6- مدت لازم برای رشد زنبور عسل از تخم تا حشره کامل برای سه نوع زنبوری که در هر کندو وجود دارد به قرار زیر است:

نوع زنبور	تخــــــــــــــم	لارو سر باز	لارو سر پوشیده	جمـــــــــــع
ملکه	۳	۶	۷	۱۶
کارگر	۳	۶	۱۲	۲۱
نر	۳	۶	۱۵	۲۴

یعنی برای هر ملکه ۱۶ روز،کارگر۲۱ روز و نر ۲۴ روز می باشد.

7- لارو های در روزهای اول به علت رشد سریع به غذای زیادی احتیاج دارند،به همین دلیل تعداد زیادی پرستار ها سرشان را به داخل سلولهایی که لاروها در آن قرار دارند فرو برده و مواد غذایی لازم را که از غدد شیری آنها ترشح می شود به وسیله خرطوم به صورت مایع سفید رنگی در کنار لاروها می ریزند. اینکار ممکن است تا ۲۰۰۰ بار در روز بوسیله زنبورها(البته فقط در روزهای اول زندگی) تکرار گردد.

دفع فضولات زنبور عسل

دفع فضولات زنبور عسل

بطور کلی دفع فضولات زنبورهای کارگر و نرها در خارج از کندو انجام می گیرد.عمل دفع فضولات در بهار و تابستان و پائیز و بطور کلی در شرایط آب وهوایی مناسب بطور عادی و با فواصل کوتاه انجام می گیرد.معمولا دفع فضولات همراه با سایر اعمال چرای زنبور انجام می شود ولی در مواقعی که شرایط آب و هوائی نامناسب و موقعی که زنبور برای مدت طولانی مجبور به عدم چرا می شود فضولات آنها در رکتوم آنها باقی مانده و بصورت فشرده نگهداری می شود.

گاهی در طول زمستان ممکن است چندین روز یا هفته ها زنبور نتوانند فضولات خود را دفع کنند.در مواقعی که زنبورها صرفا برای دفع فضولات خود از کندو خارج می شوند،اقدام به انجام پروازهای کوتاهی در اطراف کندو کرده و ممکن است حداکثر ده ها متر از کندو فاصله بگیرند و در حین انجام  پرواز فضولات خود را دفع کنند. ولی در مواردی که جهت چرای در مزارع و باغات خارج می شوند و تواما فضولات خود را دفع می کنند ممکن است صدها متر نیز از کندوی خود دور شوند.

دفع فضولات ملکه در داخل کندو انجام می شود که در اینصورت زنبورهای کارگر تمیز کننده داخل کندو فضولات دفع شده ملکه را خارج می نمایند.

جالب توجه است که بمنظور حفظ نظافت داخل سلولها،لاروهای در حال رشد تا آخر مرحله لاروی به هیچ وجه فضولات خود را  دفع نمی کنند زیرا دریچه های محل اتصال لوله های مالپیگی(4عدد) به روده و همچنین دریچه ارتباطی بین معده و روده لارو در تمام دوران لاروی کاملا بسته هستند. ولی در مرحله آخر دوره لاروی و موقعی که درب سلول بسته می شود این دریچه ها باز شده و لارو فضولات خود را دفع می کند که بعدا پس از متولد شدن زنبور جوان از سلول،سایر زنبورهای تمیز کنننده ی لانه اقدام به خارج کردن فضولات و پوسته های لارو میکنند.

جهت‌یابی توسط زنبور عسل

جهت‌یابی توسط زنبور عسل

مهم ترین وظیفه ی زنبوران کارگری که ۲۰ روز از عمرشان گذشته است چرای در مزارع ،باغات و صحرا جهت جمع آوری شهد،گرده ی گل،آب و صمغ یا بره موم میباشد.بمنظور انجام اینگونه فعالیتها این گروه از زنبورها مجبور به انجام پروازهای شناسائی و جهت یابی می باشند.

برای انجام پروازهای شناسائی ابتدا از کندو خارج شده و در اطراف آن بمدت ۵ دقیقه پرواز می کنند.این پرواز در هنگام بعد از ظهر انجام می شود و بعداً به کندو مراجعت می کنند.در این گونه پروازها،زنبورها اختصاصاً محل دقیق کندوی خود را شناسائی می کنند.برای شناسائی دقیق محل کندو از علائم زمینی اطراف کندو مثلا درختان ،بوته ها،جویبارها و هرگونه علامتی که نزدیک کندو باشد استفاده می کنند.

در مرحله ی بعدی پروازهای دیگری به نام پرواز های جهت یابی انجام می دهند.زنبورهای کارگر برای جمع آوری شهد،گرده گل،آب و غیره ممکن است تا شعاع 6 تا 7 کیلومتر از کندو پرواز کرده و دور شوند لذا لازم است جهت مراجعت به کندو،راه خود را تشخیص داده و ضمناً از کوتاهترین راه به کندو بازگردند.

برای جهت یابی، زنبورهای کارگر از خورشید بعنوان قطب نما استفاده می کنند، به این ترتیب قادر به تشخیص شمال، جنوب، شرق و غربی خواهند بود.

همانطور که میدانید هر چشم مرکب از چندین هزار چشم ساده ساخته شده است که میتوانند قسمتی از رنگ نور خورشید را دریافت دارند. یعنی اینکه چشم های ساده ی موجود در چشم مرکب بعنوان شیشه پلاریزه عمل کرده و درجه معینی از طیف نور را دریافت می دارند و زنبور در مراجعت به کندو فقط در جهتی مراجعت می کند که همان طیف نوری را که در رفتن دریافت داشته است دریافت دارد. زنبورهای کارگر برای پروازهای جهت یابی علاوه بر تحریکات نوری از علائم زمینی مثل درختان، جویبارها، تپه ها، کوهها، ساختمانها و غیره  و همچنین از تحریکات بویائی گلها نیز برای جهت یابی خود استفاده میکنند.

زنبور عسل قادر است نور خورشید را در موقعی که آسمان کاملاً ابری است دریافت دارد.این موضوع به علت حساسیت زیاد چشمهای زنبور عسل به اشعه ماوراء بنفش است که از ابر عبور می کند. پس از انجام پروازهای شناسائی و جهت یابی پس از آنکه منبع غذائی یافته شد،زنبور چرا کننده به کندوی خود و با انجام رقصهای مخصوص و دادن مقداری از شهد به سایر زنیورها،محل دقیق منبع غذا را اطلاع می دهد.در مورد منبع گرده گل،علاوه بر انجام رقص های مخصوص،بوی گرده و گل آورده شده نیز ملاک مهمی جهت یافتن منبع آن توسط سایر زنبورها است.

زنبورهای چرا کننده ی تازه کار که اطلاعات  را از زنبورهای با تجربه ی قبلی دریافت داشته اند ممکن است به خارج کندو رفته و به همان منابع غذا مراجعه نمایند.همانطور که قبلا" گفته شد زنبورهای چرا کننده شهد گلها و آب را در چینه دان(معده عسل) خود گرده ی گلها و صمغ یا بره موم را در روی زنبیل گرده پاهای عقبی به کندو حمل می کنند.

اغلب مشاهده شده است که در جریان چرای زنبور در مزارع و باغات پس از مراجعت به کندو تعدادی از زنبورهای چرا کننده اشتباهاً به کندو های مجاور وارد می شوند.

این عمل خصوصاً در روزهای بادی تشدید  میگردد.همچنین در صورتی که  علائم زمینی کافی (مثل درختان، ساختمانها، جویبارها، تپه و غیره) وجود نداشته باشد زنبورها نمی توانند براحتی کندوی خود را بیابند و اغلب به سایر کندوها وارد می شوند. نسبت اینگونه زنبورها که اشتباهاً به کندوهای دیگر وارد میشوند تا 50 درصد نیز گزارش شده است. برای جلوگیری از این عمل توصیه می شود که اولا کندوها در محلی مستقر شوند که علائم زمینی کافی وجود داشته باشند.ثانیاً از مستقر نمودن نزدیک بهم کندوها خودداری شود، ثالثاً رنگ کردن کندوها به رنگ های مختلف مفید واقع می شود و رابعاً قرار دادن سوراخهای پرواز کندوها در جهات مختلف نیز به حل این مشکل تا حدودی کمک میکند گزارش شده که زنبورهایی که اشتباهاً به کندوی دیگر میروند اکثراً  زنبورهای جوان هستند و موقعی که زنبورها برای مدت طولانی در کندو محبوس بوده اند و یا کندوها را به محل جدیدی انتقال می دهند نسبت زنبورهایی که اشتباهاً به کندوهای دیگر وارد میشوند زیادتر میگردد.

ضمناً زنبورهای نر بیشتر از کارگرها مرتکب این اشتباه شده و زنبورهای کارگر از کندوهای ضعیف به کندوهای قوی وارد می شوند.

تصفیه و پالایش موم زنبور عسل

تصفیه و پالایش موم زنبور عسل

موم ماده ای است که زنبور عسل برای زندگی در آن ، آن را به شکل ساختارهای منظم شش ضلعی درآورده و در این حجره های شش ضلعی در فصل بهار تخم گذاری کرده و نوزادان خود را پرورش می دهد و در فصل تولید عسل ، عسل و گرده گل ها را ذخیره می کند. به علت اینکه نوزادان زنبور عسل درگزار از حالت لارو به حالت زنبور بالغ پوست اندازی کرده و از این حجره ها بیرون می آیند بعد از گذشت چند سال از عمر یک شان مومی حجره های آن هر سال تنگ ترو تنگ تر شده و زنبورهای جدیدی که از تخم گذاری ملکه در این حجره ها تولید می شوند به علت تنگ بودن فضا ، کوچک و ناکارآمد هستند.

درصد موم شان	وزن نوزاد تولید شده در این سلول mg	قطر سلول mm	ضخامت سلول mm	حجم سلولcm3	رنگ شان مومی	عمر شان مومی
86تا100	123	5.42	0.22	0.282	زرد	سال اول
60	120	5.26	0.40	0.269	قهوهای	سال دوم تا پنجم
49	118	5.24	0.73	0.255	قهوه ای سیاه	سال ششم تاده
46	106	5.21	1.08	0.249	سیاه	سال 13تا 15

 

به این دلیل و همچنین به دلیل تخریب حجره ها و دفرمه شدن آن ها در گذر سال هاو دفعات برداشت عسل ، توصیه می شود که شان ها ی مومی هر کندو که بعد از چند سال تیره ، کدر و فرسوده می شوند در فصل پاییز بعد از برداشت آخرین محصول عسل از کندو خارج و در فصل بهار و ابتدای سال بعدی با برگه های جدید موم عاج دار جایگزین شوند تا اینکه ضمن تولید زنبورهای کارگر سالم و درشت به بهداشت و سلامت محیط کندو و زنبور عسل کمک شود.

در گذشته بسیاری از زنبورداران این شان های مومی را ذوب کرده و با جدا کردن موم خالص آن از تفاله ها و ناخالصی های آن که عمدتاً همان پوسته های لاروی زنبور عسل است ، سعی در تصفیه و پالایش موم به کمک امکانات ساده و لوازم سنتی داشته اند. اما امروزه به علت وصعت کار زنبورداری و تعدادزیاد این شان های فرسوده و همچنین ناکارآمد بودن تصفیه موم به روش های سنتی به علت پایین بودن راندمان استحصال موم و با توجه به قیمت بالای موم طبیعی زنبور عسل استفاده از این روش های سنتی مقدور نیست.

در کارگاه تصفیه و پالایش موم با استفاده از دستگاه سانترفیوژ و نیروی گریز از مرکز انواع موم ناخالص پس از ذوب شدن به وسیله بخارآب و حرارت غیر مستقیم تصفیه شده و تفاله و ناخالصی های آن مثل گرده گل در آب جوش شسته شده و موم خالص زرد رنگ حاصل می شود و تفاله ها نیز جهت مرحله دوم فیلتراسیون به پرس های ظرفیت بالا هدایت شده که کل موم آنها جدا شده و این ماده باارزش جهت مصارف مجدد مورد استفاده قرار گیرد. این کارگاه توانایی ذوب و تصفیه روزانه 2 تا 3 هزارفریم مومی یا همان شان کهنه را چه متصل یه چوب و چه جدای از آن با بالاترین راندمان و بازده ممکن و حفظ کیفیت موم زنبور عسل را دارد.

آج موم زنبور عسل

آج موم زنبور عسل

آج(عاج) موم زنبور عسل به فرآیندی  گفته می شود که در آن موم خالص و صاف شده زنبور عسل به وسیله دستگاه آج موم به شکل برگه ای دارای اشکال برجسته شش ضلعی درمی آیند ، به علت اینکه تولید موم برای زنبور بسیار وقت گیر و انرژی بر است در زنبورداری صنعتی موم مورد نیاز زنبور را به صورت برگه هایی با اندازه استاندارد که در دو طرف آن دارای دیواره های برجسته مومی است را داخل فریم های چوبی در اختیار زنبور عسل قرار می دهند. این عمل موجب یکنواختی حجره های شش ضلعی تولید شده توسط زنبورها می شود و در وقت و انرژی صرفه جویی کرده وزنبور می تواندعسل بیشتری ذخیره کند.

در کارگاه آج موم اصولاً دو نوع از این برگه ها تولید می شود : نوع اول که توسط تمام اتوماتیک تولید شده و مصرف اصلی موم نیز به آن است دارای حجره های ریزتر بوده در صورتی که ملکه در این حجره ها تخم گذاری کند زنبور تولید شده زنبور کارگرخواهد بود و نوع دوم که مصرف خیلی کمتری دارد و توسط دستگاهی با دخالت دست به صورت یک برگ یک برگ با گذراندن زمان طولانی تولید می شود به موم آج نر معروف بوده و حجره های مومی آن درشت تر از نوع اول است و در صورتی که ملکه در آن تخم گذاری کند نوزاد حاصل زنبور نر خواهد بود و جهت تولید زنبور نر برای مصارف خاص پرورش ملکه و اصلاح نژاد زنبور عسل مصرف می شود.

برای تولید موم آج شده ، موم خالص و قالب شده زنبور عسل از کارگاه تصفیه و پالایش دریافت شده یا توسط خود زنبورداران آورده می شود که مجدداً ذوب شده و به صورت مایع بین دو غلطک دستگاه آج موم ریخته می شوند به علت اینکه این غلطک ها دارای اشکال برجسته شش ضلعی هستند در اثر فشار این غلطک ها به موم مذاب در حال جامد شدن ،موم جامدی تولید شده که دارای فرورفتگی های شش ضلعی با دیواره های برجسته که مانند الگو عمل می کنند تولید می شود ، این موم تولید شده سپس در قسمت های بعدی دستگاه برش خورده و به اندازه های مناسب درآمده و بسته بندی شده و جهت مصرف زنبورداران به بازار عرضه می شود برگه های تولید شده در ابعاد مختلف قابل برش و طبق سفارش بسته بندی می شوند ولی ابعاد استاندارد 5/18  ×40 cm می باشد که در این سایز ضخامت آنها طبق استاندارد اروپا بایستی به حدی باشد که تعداد 13 تا 15 عدد آنها یک کیلوگرم وزن داشته باشد در صورتی که موم خروجی نازکتر بوده و یک کیلوی آن بیشتر از 16 تا 17 برگ باشد باعث سوراخ شدن برگه در کندو و یا پاره شدن آن در گرمای کندو و یا موقع برداشتن عسل می شود.این کارگاه مجهز به دو دستگاه تمام اتوماتیک آج موم زنبور عسل ساخت شرکت ریچه آلمان می باشد که با راندمان بالای 70 کیلوگرم در ساعت توانایی آج موم در تناژ بالا را دارد.

آفت موم زنبور عسل

آفت موم زنبور عسل

آفت موم زنبور عسل حشره ای به نام کرم یا پروانه موم خوار است.

به علت اینکه شان های مومی ناخالص هستند بسیار مستعد به آلودگی به این حشره هستند که باعث از بین رفتن موم و بی کیفیت شدن باقیمانده موم به علت تخم گذاری حشره در آن می شود و هر ساله زیان های مالی فراوانی را به زنبورداران وارد می سازد.

شرایط آب و هوای گرم و ناخالصی موم دو عامل مستعد کننده برای رشد این حشره است. از نفتالین و یادگیر حشره کش ها نیز نمی توان استفاده کرد چون باقی مانده آنها موجب آلودگی عسل می شود.

برای جلوگیری از آلودگی به این آفت بهترین راه تصفیه موم و ذوب کردن موم زنبور عسل و جدا کردن ناخالصی ان می باشد. موم خالص دیگر دچار این آفت نمی شود و یا نگه داری موم در دمای کمتر از 15 با تهویه مناسب که اجازه رشد به این حشره را نمی دهد.

البته روش مناسبی چون مبارزه بیولوژیک باسیل Bacillus thuringiensis که خود دشمن این حشره است وجود دارد ولی در ایران رایج نیست.

راه دیگر مبارزه با این حشره مواد شیمیایی مانند سولفور – اسید استیک و یا فرمیک و یا قرص های آلومینیوم است ولی بایستی باقی مانده آنها از موم جدا باشد.

موم چیست ؟

موم چیست ؟

موم ماده ای است که زنبورها به عنوان ماده اولیه برای ساخت شان هایشان آن را تولید می کنند و در این شان های تولید شده تخم یا عسل هر کدام درفصول خاص ذخیره می شود. موم از چهار جفت غده که در زیر شکم زنبورعسل قرار دارد به نام غدد موم ساز به صورت پولک های ریزی ترشح می شود و زنبورها از 12 تا 18 روزگی به بعد قادر به این کار هستند. این پولک ها بسیار کوچک به ابعاد 3 در1/0 میلی متر و به وزن 1 میلی گرم هستند یعنی در حدود 1000 عدد از آن ها برای تولید یک گرم موم مورد نیاز است.

 

این پولک ها در موقع ترشح بی رنگ و شفاف هستند ولی در اثر مخلوط شدن با گرده گل های مختلف وبره موم توسط زنبورها به رنگ های مختلف درمی آیند. برای تولید موم دمای کندو بایستی بالاتر از حد معمول باشد و برای تولید آن به عسل و گرده گل نیاز است حدودا برای تولید یک کیلوگرم موم 10 کیلوگرم عسل مصرف می شودکه صرف افزایش دمای کندو وترشح موم و شکل دادن آن میشود.

عوامل مؤثر بر شدت موم سازی توسط زنبورها شامل شدت گرده و شهد جاری به کندو ، شدت تخم گذاری توسط ملکه و دمای محیط است. پولک های کوچک مومی تولید شده سپس با دندان های زنبور عسل به شکل های مختلف درمی آیند و در ساختارشش ضلعی قاب ها به کار می روند. این ساختار شش ضلعی دقیق و جنس خاص موم باعث می شود که بهترین ساختار جهت زندگی زنبور عسل فراهم آید به طوری که یک شان مومی با اینکه حدود 100 گرم موم داردبه راحتی میتواند وزن 3 تا 4 کیلو عسل را تحمل می کند.

 

خصوصیات فیزیکی موم زنبور عسل :

موم ماده ای است که به طور جامد به رنگ های مختلفی از سفید و زرد و قهوه ای و سیاه از تیره تا روشن دیده می شود ولی عموماً زرد روشن است ، بویی به خصوص ولی تا حدی شبیه بوی عسل را دارد . چگالی آن در c°15  96/0g/cm³ است و در دمای c° 62  تا c° 64 ذوب می شود و در c° 85 شروع به تغییر رنگ و خواص می کند و در c°204 به نقطه اشتعال می رسد.

 

خصوصیات شیمیایی موم زنبور عسل :

از نظر شیمیایی موم جزء لیپید ها یا چربی هاست. ساختار کلی آن پیچیده و شامل حدود 300 نوع ماده مختلف است ولی به طور کلی از اسیدهای چرب بلند و اسید اولئیک و انواع استرها و اسیدهای چرب آزاد و الکل تشکیل شده است ، غیر قابل انحلال در آب و قابل حل در ترکیبات آب گریز همانند استون ، اتر ، بنزین ،گزیلول وz کلروفرم است.

شاخه گلی

فراموش کن

مسلسل را

مرگ را

و به ماجرای زنبوری بیاندیش

که در میانه ی میدان مین

به جستجوی شاخه گلی ست

زنبور درمانی

زنبور درمانی

یونانیان در قدیم از عسل و موم برای تهیه انواع غذاها استفاده می کردند. بعدها، نیش زنبور برای درمان بسیاری از بیماری ها استفاده شد. بقراط و کنفوسیوس (فیلسوف چینی) از این روش برای درمان بیماران استفاده می کردند.

به خاطر آگاه شدن مردم از اثرات بد داروها، مردم رو به درمان های طبیعی آوردند.

مطب های زیادی برای درمان با نیش زنبور در چین گشایش یافت و به سرعت این روش درمانی دراروپا و آمریکای شمالی رایج شد.

زنبور درمانی یکی از انواع آپی تراپی می باشد که در این نوع، تولیدات زنبور برای درمان به کار می رود. در این نوع درمان از گرده افشانی توسط زنبور، موم، عسل خالص و غذای مورد مصرف توسط نوزادهای زنبورها استفاده می شود.

به طور خلاصه، زنبوردرمانی به عنوان جاشینی برای مداوای بیماران به کار می رود و بیمارانی که با داروهای شیمیایی درمان نمی شوند، رو به زنبور درمانی می آورند.

باید تاکید کنیم که این روش باید تحت نظر پزشک یا متخصص این کار انجام شود و از انجام خودسرانه آن باید پرهیز نمود.

درمان بیماری ها با نیش زنبور

نیش زنبور به بهبود و درمان این مشکلات و بیماری ها کمک می کند:

1- بیماری های خود ایمنی

2- بیماری های عصبی

3- ام اس (MS)

4- پینه و سختی پوست

5- آماس و ورم پستان

6- گرفتگی عضلات

7- زونا

8- نقرس

9- آسیب به آرنج

10- آسیب به زردپی

11- کمردرد

12- دردهای مزمن

13- اختلال اعصاب

14- کاهش کلسترول خون

15- روماتیسم و درد مفاصل

16- آرتریت یا ورم و التهاب مفاصل

17- افسردگی

18- بیماری های پوستی

19- دردهای قاعدگی

20- واریس یا بزرگ شدن رگ در پاها

21- سندرم خستگی مزمن

22- ناتوانی های جنسی

خصوصیات نیش زنبور

نیش زنبور دارای ترکیبات مختلفی از قبیل: آنزیم ها، پروتئین ها و اسیدهای آمینه می باشد.

این ماده بدون رنگ و دارای مزه شیرین و کمی تلخ می باشد. قابل حل در آب می باشد. اگر با هوا برخورد کند، تبدیل به کریستال سفید متمایل به خاکستری می شود.

نیش زنبور دارای موادی می باشد که به سیستم اعصاب، قلب و غده فوق کلیه کمک می کند.

 

چگونگی روش زنبور درمانی

ابتدا قبل از شروع درمان ، باید میزان حساسیت بیمار را نسبت به نیش زنبور مورد بررسی قرار داد. این کار با استفاده از تزریق مقدار کمی نیش زنبور و توسط 1 تا 2 عدد زنبور انجام می شود.

زنبور درمانی به این صورت است که زنبور را با استفاده از موچین یا انبرک در سطح مورد نظر از بدن قرار می دهند تا آنجا را نیش بزند. برخی افراد به جای استفاده از خود زنبور زنده، تزریق نیش زنبور را در زیر پوست ترجیح می دهند.

نیش زنبور بعد از 15 دقیقه رها می شود و بعد آن را با استفاده از موچین برمی دارند. بین 20 تا 40 نیش باید در هر جلسه زده شود و بیمار باید 3 بار در هفته به مرکز زنبور درمانی مراجعه کند.

درمان با نیش زنبور برای بیماران MS اثرات فوق العاده ای داشته است، از آن جمله افزایش استقامت، کاهش خستگی و همینطور کاهش تشنج و انقباض عضلات.

احتیاط کنید:

اگر شما دیابت، سیفلیس، سل یا آلرژی شدید دارید، از این نوع درمان استفاده نکنید.

بیماران بعد از زنبور درمانی چه احساسی دارند؟

آستانه ی تحمل درد ناشی از نیش زنبور در افراد مختلف، متفاوت است. معمولا بعد از چند ساعت، درد فروکش می کند. اما در برخی افراد نیز ممکن است یک هفته طول بکشد تا درد متوقف شود.

برخی اوقات گذاشتن یخ روی محل نیش زنبور موجب آرام شدن درد ناشی از آن می شود.

چگونه می توان فهمید که شخصی نسبت به نیش زنبور آلرژی دارد یا نه؟

در افراد دارای آلرژی به نیش زنبور، علائم زیر دیده می شود:

درد، حالت تهوع و استفراغ، اسهال و سرگیجه، سخت نفس کشیدن و صدای خرخر، کاهش ناگهانی فشار خون و شوک.

آیا احتمال خطر در این درمان وجود دارد؟

بیشتر مردم بعد از نیش زدن زنبور، درد و قرمزی محل نیش را تجربه می کنند. دیده شده است که حدود  20 درصد از افراد بعد از درمان دچار خارش، کهیر، خستگی و عصبانیت می شوند.

در اینجا توجه شما را به برخی از علائم و نشانه های بعد از درمان جلب می کنم. لازم به ذکر است که این علائم بسیار نادر و در حدود 8/0 درصد می باشند.

1- مرگ

تعداد کمی از افراد به علت نیش زدن زنبور می میرند. تحقیقات نشان داده است که این تعداد به کمتر از 100 نفر در سال می رسد. مرگ به سبب وجود آلرژی شدید و یا شوک قلبی رخ می دهد.

2- آسیب به اعصاب بینایی

این علامت در افرادی بروز می کند که نیش زنبور در اطراف چشم و ابروی آنها وارد شده باشد.

3- آنسفالومیلیت یا التهاب مغز و نخاع

اگر نیش زنبور وارد سیستم عصبی شود، این عارضه به وجود می آید.

اگر به طور ناگهانی زنبور شما را نیش زد ، چه باید کنید؟

- هر چه زودتر به اورژانس بروید.

- با دقت نیش زنبور را در بیاورید. حدود 2 تا 3 دقیقه طول می کشد تا تمام نیش وارد بدن شود، لذا بیرون آوردن نیش بسیار مهم است.

- برای کاهش تورم در محل نیش، یخ بگذارید.

- محل نیش را با آب تمیز و صابون بشویید.

چگونه زنبورداری را شروع کنیم

چگونه زنبورداری را شروع کنیم

از مهمترین شرایط این شغل شخص خود شما که باید دانست توانایی جسمی و مالی در ابتدا این کار را دارا می باشید یا نه . به نظر بند زنبور داری باید یا شغل اول باشد یا شغل دوم در صورتی که شغل اول سبک و با وقت فراغت زیاد باشد برای نمونه معلمان و بعضی از کارمندان .

اگر من بخوام به طور خلاصه شغل زنبور داری را معرفی کنم . باید بگویم . زنبور داری به 3 فصل بهار ، تابستان و زمستان تقسیم می شود .

فصل و اول فصل بهار از اول اسفند ما شروع می شود و وظیفه زنبور دار این است که ابتدا از با یه بازدید سطحی از سلامت کندو ها و وجود ملکه اطمینان کسب نموده و هفته ای 3 مرتبه به کندو ها شربت 1 به 1 داده تا به اوایل فروردین می رسید در این زمان جمعیت زیاد شده و وظیفه ما این است که به طور متوسط هر 8 روز یک مرتبه از هر کندو بازدید نموده تا از اردو زدن کندو جلو گیری نماییم و قاب های سیاه و کهنه را از کندو خارج و برگ موم تازه به کندو می دهیم .اگر کندو با جمعیت بیش از 10 قاب مشاهده کردیم به کندو طبق می دهیم . این فصل پر کار ترین فص زنبور داری می باشد و تا اول خرداد به طول می انجام . 

فصل دوم فصل تابستان می باشد که فصل برداشت عسل و کوچ و مراقبت از کندو ها و فصل اوج سم پاشی ها می باشد . این فصل تا اواخر شهریور به طول می انجامد .

فصل سوم : که از اول مهر آغاز می شود و وضیفه ما دادن شربت 1 به 1 ( یک کیلو شکر با یک کیلو آب) به کندو ها تا برای زمستان گذرانی کندو مشکل پیدا نکند .به طور معمول یه زنبور دار به هر کندو در سال 12 کیلو شکر که معادل 24 کیلو شربت یک به یک می باشد می دهد . از این 12 کیلو شهر 7 کیلو در بهار و 5 کیلو در زمستان می باشد . محافظت در برابر زنبور قرمز و سار ها و دیگر موجودات مزاحم بوده و دریکی دیگر از وظایف ما گذاشتن یه پارچه کتانی روی قابها برای گرم نگه داشتن کندو می باشد .تهیه خمیر شیرین برای جبران کمبود گرده گل هم در این فصل انجام می شود . همه این کارها تا اواسط آبان پایان یافته و زنبور دار در کندو را محکم می بندد و تا آغاز اسفند ماه به هیچ عنوان نباید درب کندو را باز نماید . 

حال کسی که قصد زنبور داری دارد باید بدان که به ازای هر کندو در طول سال چه مقدار از وقت خود را باید صرف این کار نماید که اگر غفلت نماید به منزله از دست دادن کلنی می باشد.

نکته دیگر هزینه خرید و نگهداری وسایل زنبور داری می باشد که حداقل از 200 هزار تومان برای وسایل زنبور داری( استراکتور ، دودی ، کلاه ، کاردک و . . . ) لازم می باشد و برای هر کندو در سال 20 هزار تومان مصالح ( شکر ، موم ، خمیر شیرین و . . . ) لازم می باشد . 

به نظر من اگر شما قصد شروع زنبور داری را دارید بهتر است سال اول با 3 الی 6 کندو شروع نمایید تا ضمن مشغولیت و رفع خستگی کار روزانه و یا سرگرمی با زندگی و کار زنبور داری آشنا گردید به نوعی سال اول را کارآموزی کنید و با مطالعه کتب و سایت های زنبور داری و مشورت و آموزش از کسانی که سابقه زیادی در این شغل دارند خود را برای توانایی در این کار محک زده و در ضمن نیاز خانواده خود را به عسل طبیعی براورده نماید . در صورت تمایل در سال دوم با 20 الی 30 کندو به عنوان شغل دوم و کمک هزینه زندگی ادامه دهید و با آزموده شدن و تجربه جستن از خسارت های احتمالی وارده و پیدا کردن دلیل آن و و سود جستن از موارد منفعت آورد خود را برای زنبور داری به عنوان شغل اصلی و تنها ممر درامد خانواده برای سال بعد آماده نمایید . 

در سال سوم شما می توانید با 100 کندو ادامه دهید از 100 کندو به بالا خود را زنبور دار حرفه ای نامیده و نیاز به استخدام کارگر داشته و علاوه بر فروش عسل از فروش دیگر محصولات کندو درامد کسب نموده و با درامدی در حد یه خانواده متوسط ایرانی زندگی نمایید . در این سالها تجربه و ممارت لازمه کار است . چنین زنبور داری باید همیشه تعداد زیادی جمعیت در اختیار داشته و با آنها کار کند . آنچه برایش اهمیت فوق العاده دارد علاوه بر تعداد جمعیت و قوی بودن تک تک آنها شناخت محیط از لحاظ گل ها ی عسل خیز در ماه های مختلف سال است . زنبور داری که این کار را بعنوان شغل اصلی انتخاب نموده باید دانسته باشد که در اطراف زنبورستان به شعاع 100 کیلومتر یا بیشتر در هر منطقه چه نوع گلی در چه ماه از سال گل می دهد تا به موقع زنبور هایش را به همان نقطه مهاجرت داده و از شهد گل های آن منطقه حداکثر بهره برداری نماید . شما باید همه بیماریها و آفات زنبور عسل را به مثل یه دکتر شناخته و راهای درمان آن را آموخته باشید و همچنین باید دارو خانه ای برای پیشگیری و همچنین معالجه بیماریها آماده داشته باشید . شما باید به موقع ملکه ها را عوض نمایید تا مانع پیر یا ضعیف شدن جمعیت گردید . شما باید احتیاجات کندو از قبیل گرده، دیواره مومی ، پوکه و یا طبق را به موقع برآورده نمایید . 

در آخر اگر شما خواسته باشید از ابتدا زنبور داری را شغل اول خود قرار دهید حتما باید آموزش های لازم را دیده باشید و با دو سال تجربه زنبور داری ( سال اول در حدود 5 کندو و سال دوم در حدود 20 کندو) به این کاروارد شوید .

به اعداد اهمیت زیادی ندهید

وسایل کار زنبورداری

وسایل کار زنبورداری 

در صنعت زنبورداری مانند سایر فنون از وسایل مخصوصی استفاده می شود که امکان نتیجه گیری بهتری را فراهم می آورد،در این قسمت به توضیح و تشریح این ادوات می پردازیم.

وحی

وَ اوحی رَبُّکَ الی النَّحلِ أن إتّخِذِی مِن الجِبالِ بُیُوتا و مِن الشَّجَرِ و مَمّا یَعرشُونَ ثُمَّ کُلی من کُلِّ الثَّمراتِ فأسُلِکی سُبُلَ رَبِّکَ ذُلَلاً یَخرُجُ مِن بُطونِها شرابٌ مُختَلِفٌ ألوانُهُ فیهِ شِفاءً للِنّاسِ إنَّ فی ذلکَ لَآیهً لِقومٍ یَتفکّروُنَ (نحل : 69-68)

«و خدا به زنبور عسل وحی کرد که از کوهها و درختان و سقفهای رفیع منزل گیرید. و پس ازمیوه‌های شیرین وحلاوت گلهای خوشبو تغذیه کنید و راه پروردگارتان را به اطاعت بپوئید آنگاه از درون آنها شربت شیرین به رنگهای مخلتف بیرون آید که در آن شفای مردمان است. در این کار نیز نشانه قدرت خدا برای متفکران پیداست». 

انتخاب محل زنبورستان

انتخاب محل زنبورستان

 

 یکی از مهمترین نکات مدیریتی در پرورش زنبور عسل انتخاب صحیح محل استقرار زنبورستان است. شرایط مطلوب برای محل استقرار یک زنبورستان و محل استقرار کندوها .

۱) شرایط آب و هوایی 
به طور کلی شرایطی چون گرما یا سرمای بیش از حد تحمل زنبورها ، بارندگی پیوسته و زیاد ، هوای ابری در بیشتر اوقات سال یا فصل مورد نظر ، بادهای شدید ، هوای شرجی یا هوای غالبا مه آلود ، افزایش یا کاهش ناگهانی درجه حرارت هوا و آلودگی غیر تحمل هوا ممکن است چنان منطقه ای را برای استقرار زنبورستان نا مطلوب کند . 

۲) پوشش گیاهی منطقه 
به طور کلی گیاهانی چون توتون ، پنبه ،آفتاب گردان ، یونجه ، شبدر ، اسپرس ، بیدمشک ، گوَ ن ، آویشن ، خردل ، زعفران ، نخود ، لوبیا ، نعنا ، سیب ، گلابی ، مرکبات ، اقاقیا ، کاج ، گیاهان زینتی و طیف بسیار وسیعی از دیگر گیاهان زراعی ، باغی ، جنگلی و مرتعی منابع شهد و گرده برای زنبور عسل محسوب می شوند . 

۳) اهمیت وجود منبع آب سالم در اطراف زنبورستان 
زنبور نیز مانند سایر جانداران به آب به عنوان حیاتی ترین نیاز خود احتیج دارد . 

۴) بهداشت منطقه زنبورستان و اهمیت آن 
زنبور عسل نیز مانند سایر حیوانات به برخی از بیماری ها حساس است و متاسفانه بیشتر بیماری ها باعث انهدام بخش مهم یا تمامی کلنی های زنبور دار می شود و یا ضمن خسارت به زنبور دار معالجه می شوند . بنابراین اقتصادی ترین اقدام برای جلوگیری از ابتلای زنبورها به بیماری توجه زنبور دار به بهداشت منطقه است . 

۵) آلودگی های صوتی و بوهای نامطلوب 
مکان استقرار زنبورستان باید دست کم ۲ کیلومتر از دامداری ها ، مرغ داری ها ، کارخانه های دباغی و دیگر مجتمع های تولیدی که بوی ناخوشایند در آن ها تولید می شود دور باشد . زیرا بوی بد زنبوران را فراری می دهد . زنبورستان ها هم چنین باید از نقاط پر سر و صدا مثل جاده های پر رفت وآمد ، کارخانه های پر سر و صدا و غیره به اندازه کافی دور باشند تا سرو صدا موجب هراس زنبورها و فراری شدن آنها نشود . 

۶) اهمیت دور بودن کافی زنبورستان از نقاط مسکونی 
زنبورها با توجه به شعاع پرواز خود ممکن است تا ۱۲ کیلومتر از محل زنبورستان دور شوند . نزیک بودن زنبورستان به مناطق مسکونی ممکن است باعث مشکلاتی برای زنبور دار شود . 

۷) اهمیت رعایت فاصله زنبورستان ها از هم 
حداقل فاصله لازم به رعایت زنبورستان ها از یکدیگر در هر منطقه ۶ کیلومتر است . چنانچه این فاصله کمتر شود بخصوص اگر منطقه پوشش گیاهی چندان خوبی نداشته باشد چند مشکل اساسی پیش خواهد آمد . 
۱) تولید عسل کمتر در دو زنبورستان مجاور هم به علت کمبود منابع شهد و گرده 
۲) به علت گرده افشانی بیش از حد مورد نیاز بیشتر گل ها به میوه یا بذر تبدیل شده و تمام میوه ها قادر به دریافت مواد غذایی کافی نمی شوند و از کیفیت محصول کاسته شده 
۳) امکان رفتن اشتباهی زنبورهای یک زنبورستان به زنبورستان های دیگر و شیوع بیماری و غارت وجود دارد . 

۸) نیاز زنبورستان به حصار 
۹) میزان نزدیکی زنبورستان به جاده 
برای دسترسی به وسایل نقلیه برای حمل و نقل ، بارگیری و تخلیه کندوها 

۱۰) بهترین مناطق استقرار یک زنبورستان 
بی تردید بهترین مکان استقرار یک زنبورستان در یک باغ یا مزرعه بزرگی است که محصول آن باید توسط زنبور عسل گرده افشانی شود. در این صورت علاوه بر تولید عسل برای زنبوردار محصولات کشاورز یا باغ دار هم به قدر کافی گرده افشانی می شود. 

۱۱) استقرار زنبورستان در کنار دریا یا رودخانه  
چنانچه زنبورستان در ساحل دریا یا رودخانه مستقر شود زنبورها برای نوشیدن و جمع آوری آب بطرف آنها رفته و معمولا جریان آب رودخانه یا امواج دریا بیشتر زنبورها را غرق می کند و به این ترتیب خسارت سنگینی به جمعیت کلنی ها وارد می شود . 

۱۲) سطح زنبورستان و استقرار کندوها روی پایه یا سکو 
سطح زمین زنبورستان باید دست کم ۳۰ سانتی متر بالاتر از زمین های اطراف باشد. 

۱۳) فاصله کندوها از هم در یک زنبورستان 
در یک زنبورستان رعایت فاصله ۵/۲ متر بین دو کندو ضروری است . 

۱۴) مکان زنبورستان در رابطه با سمپاشی باغ ها و مزارع 
۱۵) جهت استقرار کندوها در زنبورستان  
چنانکه منطقه ای که زنبورستان در آن مستقر است بادخیز نباشد می توان کندوها را به گونه ای در زنبورستان مستقر کرد که سوراخ پرواز آنها به سمت مشرق یا جنوب باشد در این صورت با طلوع خورشید نور به سمت جلوی کندوها می تابد و زنبورها زودتر فعالیت روزانه را آغاز می کنند.در مناطق بادخیز سوراخ پرواز باید در جهت مخالف وزش باد باشد تا بخصوص در زمستان باد سرد به داخل کندوها وزیده نشود و در سایر مواقع نیز موجب ناراحتی زنبورها نشود. 

۱۶) محافظت کندوها از عوامل نامساعد جوی و محیطی 
۱۷) مسافت مکان جدید زنبورستان تا مکان قبلی 
شعاع پرواز مفید زنبور عسل به ۲ کیلومتر و شعاع پرواز دور آن به ۶ کیلومتر و گاهی به ۱۲ الی ۵/۱۳ کیلومتر می رسد. برای جلوگیری از مراجعت زنبورها به مکان زنبورستان قبلی مکان زنبورستان جدید تا قبلی باید بیش از ۶ کیلومتر فاصله داشته باشد. 

۱۸) رابطه کندو و مساحت زنبورستان 
دیوارها نباید از ۲ متر مرتفع تر و فواصل بین کندوها به میزان حداقل ۵/۲ متر از هم باید رعایت شود. 

۱۹) نحوه استقرار کندوها در زنبورستان 
محل استقرار کندوها در زنبورستان باید به گونه ای طراحی شود که زنبورهای پرواز کننده از کندوهای مختلف مانعی در جلوی زنبورهای دیگر نباشد به همین جهت در استقرار کندوها طرح هایی چون زیگ زاگ - مربع - گروهی - موازی و غیره ممکن است عملی گردد. 

۲۰) زنبورستان در مناطق گرمسیری 
زنبور عسل در حرارت ۱۶ تا ۳۲ درجه سانتی گراد در حداکثر فعالیت است و ۳۴ تا ۳۹ درجه سانتی گراد و ۱۶ تا ۸ درجه سانتی گراد به تدریج از فعالیت آنها کاسته می شود و در دمای کمتر از ۸ درجه سانتی گراد و بیشتر از ۳۹ درجه سانتی گراد از کندو خارج نمی شوند.

جابجایی و انتقال کندو ها (کوچ)

جابجایی  و انتقال کندو ها (کوچ) :

اگر در محل زنبورستان قصد جابجایی کندو ها را دارید با ید هر روز فقط به میزان یک متر کندوها را تغییر مکان دهید .اما چون شعاع پرواز مفید زنبورها سه کیلومتر است اگر بخواهید زنبورستان را به فاصله ای در چند کیلومتری زنبورستان فعلی منتقل کنید باید ابتدا زنبورستان را به دورتر از 10 کیلومتر از محل فعلی منتقل کنید و پس از حداقل  3 هفته آنها را به مکان مورد نظر که ممکن است در یک یا چند کیلومتری از زنبورستان فعلی باشد انتقال دهید . در غیر این صورت تعدادی از زنبوران کارگر مزرعه وقتی در پرواز خود به محلی که قبلا آمده بودند رسیدن به محل قبلی برگشته و چون کندویی آنجا نمی بینند . سرگردان می مانند و تلف می شوند .

برای جابجا کردن و انتقال کلنی های زنبور عسل چند نکته مهم را باید مد نظر داشت.

1 – جابجائی کندو ها در هنگام شب یعنی پس از غروب آفتاب که همه زنبورهای کارگردر کندو هستند صورت گیرد.

2 – باید تمام سوراخها و درزهای  و دریچه پرواز کندو به جز سوراخ های تهویه کندو بسته شود .

3 – باید کندوی شما 10 قاب باشد و یا قاب های خالی در داخل کندو گذاشته شود تا به هنگام حمل قابها داخل کندو جابجا نشده که باعث تلف شدن زنبورها و یا ملکه گردند .اگر برای شما امکان این کار نیست از یه تیکه چوب  و یا یه میخ بلند در طرفین قابها برای فیکس کردن قاب آخر استفاده کنید.

4 – درب کندو ها محم بسته شود و در صورت امکان امکان دارد بخصوص برای ردیف روی بار کامیون در دو طرف درب و کندو میخ کوبیده شود و با سیم به هم وصل گردد تا باد درب کندو را برندارد و یا اگر در حین حمل و نقل کندو به زمین افتاد درب باز نشود و زنبور ها بیرون بیایند.

5 – حجم  محل بار وسیله نقلیه باید متناسب با حجم کندوها باشد تا از تکانهای شدید کندوها جلوگیری شود .

6 – موتور وسیله نقلیه باید از ابتدای بارگیری روشن باشد تا زنبور ها از ابتدای بارگیری به صدای موتور عادت داشته باشند.

7 – در هنگام بارگیری باید سعی شود که لبه سقف بالاترین ردیف های کندوها موازی با لبه قسمت بار وسیله نقلیه باشد یا حداکثر یک ردیف بالاتر از آن باشد.

9 – پس از بارگیری باید تمام ردیفهای کندوها با طناب یا سیم بکسل محکم شود تا در هنگام حرکت وسیله نقلیه ، کندوها تکان نخورند.

10 – چنانچه نیاز باشد که وسیله نقلیه بین راه توقف کند بهتر است در محل سایه توقف کند و طول مدت توقف زیاد نباشد.

11 – بهتراست زمان حرکت طوری تنطیم شود که وسیله نقلیه در شب حرکت کند و تا قبل از بالا آمدن آفتاب به مقصد برسد . زیرا با گرم شدن هوا امکان تلف شدن زنبور ها وجود دارد و زنبورها در شب تمایل به خروج از کندو ندارند.

12 پس از رسیدن به مقصد باید مکان زنبورستان را در محلی مسطح و مرتفع انتخاب نمود و کندوها را پشت به باد قرار داد و سپس بعد از گذشت نیم ساعت از استقرار سوراخ پرواز تمام کندو ها را باز نمود.

13 – بایستی توجه نمود که پس از استقرار کندوها در محل جدید نباید تا سه روز به بازرسی وضع داخلی کندوها اقدام نمود زیرا حداقل 3 روز لازم است تا زنبورها بتوانند با تنش مهاجرت خود را تطابق دهند و آرامش معمولی در کندو برقرار شود.

14 – در مواقع گرم سال ممکن است نیاز باشد که در هنگام مهاجرت زنبورستان با پاشیدن آب روی کندوها به خنک کردن فضای داخلی کندوها کمک شود.

15 – در مناطق سرد سیر یا در فصول پاییز و زمستان مشکلات تنش گرما در حین مهاجرت زنبورستان وجود نخواهد داشت یا کمتر خواهد بود . خصوصا که در هوای خنک یا سرد زنبورها تمایلی به خروج از کندو ندارند . بنا بر این در فصل گرم سال نباید روی بارکندو ها را با چادر بست ولی در فصل سرد باید با چادر روی بار را بست.

16 – گاهی زنبوردار مجبور ایت در طول روز اقدام به کوج زنبورستان خود کند . در این شرایط باید قبل از بارگیری کندو ها مقداری دود غلیظ وارد سوراخ پرواز کندوها کند و آنها را منتقل کند. ولی چون در روز مقداری از زنبورهای چرا کننده در مزرعه هستند باید یک یا چند کندوی حاوی زنبور و یا بدون زنبور ولی دارای قابهای بافته شده را در محوطه قرار دهد تا زنبورها پس از مراجعت به آنها وارد شده و بعدا انتقال داده شود ولی  باید سعی شود در روز این کار انجام نشود.

17 – در حرکت وسیله نقلیه باید آهسته حرکت کند و از ترمز های شدید و یا شتاب شدید خود داری شود و راننده و سرنشینان خودرو باید با لباس کامل زنبور داری بوده و تا پایان حرکت از برداشتن کلاه و در آوردن لباس یا دستکش خود داری کنند. چرا ممکن است در حین حرکت زنبوری وارد کابین شده و اقدام به نیش زدن کند و احتمال تصادف به وجود آید .

18 - اگر کندوهای شما فرسوده هستند باید از کندوهای نو و بدون هیچ گونه درز و شکافی استفاده نمایید و درب کندوها کیپ باشد و به راحتی برداشته نشود . اگر کندویی از شما درزی داشت با چسب و یا گل رس آن را بسته و مواظب باشید که کندویی از روی بار و یا دست کارگر حمل به زمین نیفتد.

ساخت کندو

ساخت کندو

زنبور...

- زنبورها شش پا دارند که سه به سه در طرفین آنها قرار دارد. 
- شاخک های آنها برای احساس کردن و دریافت اطلاعات از محیط میباشد. 
- چشم آنها بصورت شبکه ای متشکل از میلیونها لنز خاکستری رنگ است و توانایی دید رنگی دارند. 
- زنبورها از طریق حرکات بدنی و رقصی که انجام می دهند محل گلها را به یکدیگر اطلاع می دهند. 
- معمولآ در بهار زنبورهای کارگر با انتخاب یک ملکه جدید اقدام به ساخت کندو جدید می کنند. 
- عسل در واقع شکر فوق اشباع شده ای است که زنبورها از شهد گلها تهیه می کنند و کمتر از 20 درصد آب دارد. 
- در فصل پاییز و زمستان به علت کمبود غذا بسیاری از زنبورهای کارگر برا نجات سایر افراد کندو اقدام به خود کشی می کنند. 

زنبور نر

زنبور نر

زنبور نر

این زنبورها دارای چشم و شاخک هایی بزرگتر از دیگران می باشند تا راحتتر بتوانند زنبورهای ملکه را پیدا کنند. زنبورهای نر از تخمهای بارور نشده بوجود می‌آیند، یعنی پدر نداشته وتنها دارای مادرند، ولی از جانب مادری دارای پدر بزرگ هم می‌باشند. مدت رشدشان «از تخم تا زنبور کامل» ۲۴ روز است. زنبور نر ۱۲ روز پس از تولد به سِّن بلوغ رسیده وقادر به جفتگیری می‌باشد. زنبورهای نر از اواسط فروردین تا نیمه دوم تابستان در کندوها وهمراه کارگران وملکه زندگی می‌کنند. جمعیتهایی که دارای ملکه‌اند از نیمهٔ دوم تابستان نرها را به زور از داخل کندو بیرون می‌رانند ویا مانع ورودشان به کندو می‌شوند تا از گرسنگی بمیرند. این پدیده به نام «نرکشی» معروف است. بنا براین در حالت طبیعی در فصول پائیز وزمستان در کندوها از زنبور نر خبری نیست. وجود زنبورهای نر تنها برای جفتگیری با ملکه‌هایی است که معمولاً در جمعیت تولید می‌ گردند واین کار همیشه در خارج از کندو ودر هوای آزاد وآفتابی انجام می‌گیرد. هر زنبور نر تنها یکبار در زندگی می‌تواند جفت گیری کند چون هنگام جفت گیری دستگاه تناسلی وقسمتی از بدنش پاره شده ودر داخل بدن ملکه باقی می‌ماند. وی در اثر این زخم می‌میرد وزندگیش پایان می‌پذیرد. بدین طریق زنبور نر هرگز فرزندش را نمی‌بیند.

شناختنامه زندگی زنبور عسل

قبل از این که به زندگی زنبور عسل بپردازیم، ابتدا لازم است اشاره ای به حشرات داشته باشیم. شش پایان یا حشرات بیش از دویست و پنجاه میلیون سال است که در این کره خاکی سکونت دارند، این موجودات با پوشش سخت و ساختمان حلقه ای بدن و همچنین قدرت زاد و ولد زیاد و قدرت بالای مطابقت با محیط و ....، پر جمعیت ترین جانواران روی زمین را تشکیل می دهند. حشرات تمام فعالیت های حیاتی جانوران و گیاهان را تحت تاثیر قرار می دهند. با نگاه کاربردی و ظاهری حشرات را می توان به دو صورت تقسیم بندی نمود: 

 1- حشرات مضر: مانند حشراتی که جزء آفات کشاورزی محسوب می شوند و یا ناقل انواع بیماریها به انسان و دام می باشند، مانند پشه آنوفل و یا مگس معمولی.

2- حشرات مفید: مانند حشراتی که از طریق شکار  از بین گونه های مفید به حیات خود ادامه می دهند و یا از طریق تولید محصولاتی مانند ابریشم، عسل و موم و نقشی که در گرده افشانی گیاهان و حاصل خیز نمودن خاک دارند، برای انسان مفید هستند.

جایگاه زنبور عسل در رده بندی حشرات

کلاس حشرات از 27 راسته تشکیل شده است، راسته بال غشائیان یکی از این راسته ها است. در این راسته 15 بالا خانواده قرار دارد که بالا خانواده Apinae یکی از آنها است، اعضای این بالا خانواده به علت داشتن موهای پَر مانند می توانند دانه گرده را براحتی حمل نموده و عمل گرد افشانی را انجام دهند. خانواده Apinae عضوی از این بالا خانواده است که خود به دو عضو Apinae و Bombinae تقسیم می شود. تمام گونه های زنبور عسل تحت خانواده Apinae قرار می گیرند.

تاریخچه زنبور عسل در جهان

کاوشهای علمی در سنگواره ها، نشان از سابقه زیست 150 میلیون ساله زنبور عسلدر کره زمین دارد. زنبورهای عسل ابتدا به صورت انفرادی زیست می نمودند، اما با شروع دوره رشد و تکثیر شدید گیاهان در حدود 150 میلیون سال پیش، زیست اجتماعی خود را آغاز نمودند. این حشره متعلق به قاره های قدیم، مخصوصاً مناطق گرم آسیا می باشد. این موجود همراه انسان به قاره های جدید نیز راه یافت، به عنوان مثال اولین جمعیت زنبور عسل در سال 1822 به استرالیا وارد گردید.

نژادهای زنبور عسل

عوامل محیطی، باعث ایجاد نژادهای مختلف در یک گونه می شود. گونه زنبور عسل اروپایی با اسم علمی Apis melifera خود به نژادهایمختلف تقسیم می شدند. عوامل ریخت شناسی ( مرخولوژیکی )، مانند طول پای عقب، خرطوم، بال و رنگ مو و خصوصیات بیولوژیکی مانند : رشد جمعیت کلنی، دفاع از کلنی، موم بافی و .... در تفکیک نژادها مهم قلمداد می شود.

دو نژاد متداول و مهم در اروپا و جهان عبارتند از :

1- نزاد ایتالیایی:

جزیره سیسیل در ایتالیا موطن این زنبور است. زبانی بلند دارد و شکمی باریک، رنگ شکم در روی حلقه 2 تا 4 روشن است. رنگ موهای بدن آن مخصوصاً در نرها زرد رنگ است. در روی قاب ها رفتار تهاجمی ندارند، رشد بهاره خوبی دارند. مصرف غذایی زیادی در زمستان دارند و کمتر بچه کندو تولید می کنند.

2- نژاد کارنیولان:

موطن آن نواحی جنوبی آلپ در اتریش و شمال بالکان و یوگسلاوی است. دارای زبانی بلند، بدنی تیره و روی دومین و سومین حلقه های پشتی شکم لکه و گاهی نوار قهوه ای دارد. رنگ موهای آن خاکستری متمایل به قهوه ای است. بسیار آرام و زمستان را با غذای کم می گذراند. غارت در این نژاد کم بوده و در پاییز جمعیت به سرعت کاهش می یابد و نسبت به بیماری نوزما و آگارین و فلج حساس است و تمایل به تولید بچه کندو دارد.

3- نژاد ایرانی:

بعضی محققان نژاد ایرانی را پرسیکا و ایرنیکا می نامند. اما در دانشگاه بن (آلمان) این نژاد، مِدا نامیده شده است. این اسم از سلسله پادشاهان ماد گرفته شده است. نژاد ایرانی زنبور عسل در کوههای البرز و ایران مرکزی گسترش یافته است. اندازه اعضای بدن آنها شبیهنژاد اروپایی است، رنگ بدن در قسمت شکم زرد مایل به قهوه ای تیره و در حلقه های اول شکم روشن تر است، تمایل به نیش زنی و بچه دادن و جمع آوری بره موم زیاد است. مقدار غذای مورد نیاز این نژاد در زمستان کم و رشد بهاره خوبی دارد و زمستان های سرد را به خوبی تحمل می کند.

گرده افشانی زنبور عسل

با رشد روز افزون و مدرنیزه شدن صنعت کشاورزی در جهان و استفاده از سموم شیمیایی جهت مبارزه با آفات و گسترش روش تک زراعی جمعیت بسیاری از حشرات گرده افشان کاهش یافته است. تعداد زیادی از گیاهان گلدار جهت تولید بذر و میوه (ابقای نسل) نیاز به این حشرات مفید دارند. زندگی ما و بسیاری از جانداران نیز طبعاً وابستگی به فعالیت آنها دارد. زنبورهای عسل، مهمترین حشرات گرده افشان برای تولید تجاری میوه اند، و از آنها در هر زمان و هر مکان می توان بهره گرفت. بنابراین باغداران در هنگام بازشدن گلهای درختان می توانند روی این حشرات مفید حساب باز کنند و در نتیجه کیفیت و کمیت محصول خود را تضمین نمایند.

• بسیاری از غذاهای اصلی، میوه جات، سبزیجات و بعضی علوفه دامها به طور مستقیم یا غیر مستقیم به مقیاس وسیع برای گرده افشانی وابسته به زنبور عسل هستند.
• بسیاری از گیاهان مرتعی برای تولید بذر و بقای خود نیاز به گرده افشانی حشراتی مانند زنبور عسل دارند، بنابراین این حشرات در حفظ منابع طبیعی نیز بسیار مفیدند.

گرده افشانی (Pollinatian)، انتقال مکانیکی دانه گرده از پرچم (قسمت نرینگی) به روی کلاله ( قسمت مادگی گل) می باشد. بعد از تندیدن دانه گرده و پیوستن هسته گرده به تخمک عمل لقاح انجام می گیرد و دانه بوجود می آید.

گرده افشانی به دو صورت است : گرده افشانی مستقیم که از قرار گرفتن گرده یک گل بر روی کلاله همان گل یا گل های دیگر از همان گیاه یا گیاهان هم نوع انتقال یابد. اما گرده افشانی غیر مستقیم از قرار گرفتن دانه گرده در بین گیاهان با خواص ژنتیکی مختلف (واریته مختلف) بدست می آید.

گرده افشانی غیر مستقیم در بقاء گیاهان در دوره های مختلف جغرافیایی دارای اهمیت زیادی بوده است و تحقیقات داروین ثابت کرده است که گرده افشانی در بقاء و تنوع گونه ها، اهمیت زیادی دارد.

گیاهان خود نابارور وقتی با گرده های خود آن گل گرده افشانی می شوند، تولید تجاری خوبی ندارند، مانند سیب. گیاهانی که گل های نر و ماده در روی یک گیاه قرار دارند ولی جدا از هم هستند مانند خیار و ذرت، و گیاهان دو پایه که گلهای نر و ماده در آنها در روی دو گیاه (دو درخت) قرار دارند مانند بید، کیوی، خرما، و گیاهان دگر بارور، همگی به عوامل گرده افشان نظیر زنبور عسل جهت تشکیل بذر و دانه و میوه نیازمنداند.

هر زنبور در هنگام پرواز بر 50 تا 100 گل می نشیند و در نتیجه در زمان جمع آوری گرده و شهد، گرده گلهای مختلف بر موها و بدن زنبور چسبیده و در زمان ملاقات با گلهای دیگر، عمل انتقال و گرده افشانی انجام می شود.

بعضی از گیاهان دارای گرده های سنگین و چسبنده می باشند که باد قادر به انتقال آنها نمی باشد و تنها حشرات گرده افشانی قادر به انتقال آن هستند.

گرده افشانی زنبور عسل در بالابردن کمیت و کیفیت میوه و بذر محصولاتی مانند سیب، گیلاس، آلبالو، گلابی، شلیل، آلو، بادام، مرکبات، توت فرنگی، یونجه، شبدر، اسپرس، خیار، پنبه، هندوانه، لوبیا، سویا و ... مؤثر است.

 برای گرده افشانی یک هکتار باغ سیب نیاز به حداقل 2 تا 3 کلنی پر جمعیت می باشد و برای یک هکتار باغ گلابی نیاز به حداقل 4 تا 6 کلنی می باشد.

بره موم چیست؟

بره موم یکی از فرآورده های کاربردی و مفید زنبور عسل است که مخلوطی از مقادیر مختلف موم زنبور و رزین ها بوده که توسط زنبور عسل از گیاهان، بویژه از جوانه گلها و برگ ها جمع آوری می شود. چون مشکل است زنبورها را در پروازهای گشتی مشاهده کرد، منابع عصاره رزین ها معمولاً آشکار نیستند. زنبورها، رزین های محافظ گل و برگ را با آرواره های خود می تراشند و همانند دانه گرده آنرا روی ساق پاهای عقب خود در سبد گرده حمل می کنند. در حین جمع آوری بره موم، رزین ها، مقداری بزاق، سایر ترشحات زنبور عسل و همچنین موم با آن مخلوط می گردند.

 این رزین ها بوسیله زنبورهای کارگر مورد استفاده قرار می گیرند تا  داخل حفره های تخمگذاری را پر کنند، شان ها را تعمیر نمایند، شکافهای موجود در کندو را ببندند، و ابعاد دریچه ورودی کندو را کاهش دهند. در داخل کندو هر کدام از حیوانات یا حشرات مرده را که خیلی بزرگ باشند، بوسیله لایه نازکی از بره موم پوشش می دهند تا آنها را بخارج حمل کنند. ترکیب بره موم به نوع گیاهان موجود در دسترس زنبورها بستگی دارد. رنگ، بو و احتمالاً خواص داروئی بره موم مطابق منشاء و فصل سال تغییر می کند. علاوه بر آن بعضی زنبورها تمایل فراوانی به جمع آوری این ماده دارند(بر خلاف دلخواه زنبوردار)، چون بره موم یک ماده چسبناکی است و زیاد بودن آن بیرون آوردن چارچوب ها از جعبه ها را مشکل می سازد.

تنها عسل طبیعی و با کیفیت، عسل زنبورهای وحشی می باشد !!!

متأسفانه این عقیده به صورت کاملاً غلط بین تعدادی از عموم رواج دارد، برای توضیح بیشتر در این مورد باید به چند نکته توجه نمود:

تصور اینکه زنبورهای بعضی از نژادها عسل خوشمزه تر یا خوش رنگ تر جمع آوری می نمایند، عقیده کاملاً اشتباهی است، چون زنبورها با هر نژادی، مجذوب شهد گل می باشند و شهد گل تعیین کننده رنگ و بو و طعم عسل می باشد.

شکرک زدن، نشانه تقلبی بودن عسل !!!

اغلب تصور می شود که عسل شکرک زده (کریستالیزه) و یا رس کرده از مرغوبیت خوبی برخوردار نیست و شاید تقلبی باشد. این تصور صحیح نیست و شکرک عسل بستگی به مواد تشکیل دهنده آن و شرایط انبار یا ذخیره شدن آن دارد. عسل یک محلول قندی بیش از حد اشباع می باشد و چون مقدار قند آن بیش از آن است که بتواند در محلول باقی بماند، پس از مدتی شروع به شکرک زدن می کند. و این در حالی است که هنوز بسیاری از مصرف کنندگان فکر می کنند که عسل شکرک زده، فاسد شده و یا با افزودن شکر به آن تقلبی صورت گرفته است.

  شکرک زدن یک فرآیند طبیعی است که قند در عسل به صورت جامد درمی آید. دمای نگهداری و انبارداریعسل می تواند در شکرک زدن و یا رس کردن عسل موثر باشد.

زنبور ملکه

زنبور ملکه

ملکه تنها موجود ماده کامل وتنها تخمگذار جمعیت است که مثل زنبورهای کارگر از تخم بارور شده بوجود می آیند. ملکه مادر تمام زنبورهایی است که با وی در کندو زندگی میکنند. 
مدت رشدش(از تخم تا موجود کامل)۱۶تا۱۷روز بوده و پس از رسیدن به سن بلوغ(۴ تا ۵ روز پس از تولد) در یک روز آفتابی حوالی بعدازظهر از کندو به خارج پرواز کرده و با حدود سیزده زنبور نر جفتگیری می کند.بنابراین خیلی از زنبورهای یک جمعیت با وجود اینکه از یک ملکه متولد شده اند باز هم با هم نسبت ناخواهری دارند چون دارای پدرهای متفاوتی هستند بهمین دلیل هم خیلی از زنبورهایی که از یک ملکه متولد شده اند از نظر رنگ با هم فرق میکنند و رنگهای مختلفی دارند.پس از شروع تخمگذاری ملکه معمولا تا آخرعمرش کندو را ترک نمیکند مگر برای بچه دادن.
ملکه معمولا تا ۵ سال و بطور استثنایی تا ۶ سال هم ممکن است عمر کند و این عمر طولانی بدلیل تغذیه متفاوت ملکه با دیگر زنبورهاست، ملکه از همان لحظه اول از غذای مخصوصی بنام ژل رویال یا ژل شاهانه که از غده های موجود در سر زنبورهای نوزاد ترشح می شود تغذیه می کند اما زنبورهای دیگر ازعسل و گرده تغذیه می کنند؛ ولی اگر بخواهیم جمعیت،پرمحصول باشد باید ملکه راحداکثر در سن سه سالگی حذف نموده و یک ملکه جوان و فعال بجای آن به جمعیت داد،چون با بالا رفتن سن و پیری،قدرت تخمگذاری ملکه نیز بتدریج کمتر می شود در نتیجه جمعیت پس از مدتی ضعیف و ضعیفتر می گردد.
● ملکه جوان را بطریق زیر به آسانی میتوان از ملکه پیر تشخیص داد:
ملکه جوان یکی دو ساله که مقدار زیادی تخم دارد شکمش متورم تر بوده و گنده تر بنظر می رسد،بالهایش کامل بوده سر و بدنش از کرک پوشیده شده است و حرکاتش سریع و چابک است.
در صورتی که ملکه پیر که از دو سال پیرتر باشد بدون کرک بوده،پرهایش چین خورده و دیگر در محفظه تخمدانش تخم زیاد نداشته بنابراین لاغرتر بوده و خیلی آهسته حرکت می کند.
همیشه لازم نیست برای اطمینان از وجود ملکه در کندو حتما خود ملکه را با چشم ببینیم و اگر درون حجره ها تخم روز دیده شود میتوان با اطمینان کامل گفت ملکه در کندو وجود دارد.

شناخت عسل طبیعی از تقلبی

شناخت عسل طبیعی از تقلبی 

 

 

 

دلیل کیفیت بالای عسل طبیعی آن است که به طور کامل حاصل عصاره شهد گل‌های طبیعی و فرآوری زنبور بوده است.

عسل مصنوعی کیفیتی بسیار کمتر دارد، زیرا یا با کمک زنبور ساخته شده، یا کاملا بدون کمک زنبور که در این صورت فقط حاصل فعالیت و فرآوری بشر است. هر دو روش اخیر در دسته عسل‌های تقلبی جامی‌گیرد.

در عسل‌های تقلبی فرآوری شده با کمک زنبور معمولا آب و شکر به تغذیه زنبورها افزوده می‌شود و واضح است که چنین تغذیه‌ای صددرصد حاصل شهد گل‌ها نیست.

عسل‌های تقلبی فرآورده شده بدون دخالت زنبور نیز از مواد گلوکزی مثل شربت قند یا مواد نشاسته‌ای، یا شیره میوه‌هایی همچون خرما و توت یا ترکیبی بین آنها به دست می‌آید بنابراین، هر چه عصاره شهد گل‌های طبیعی و فعالیت طبیعی زنبور در تهیه عسل کمتر یا هیچ باشد، عسل به دست آمده مصنوعی‌تر و صنعتی‌تر بوده، خاصیت عسل طبیعی را نداشته و تقلبی محسوب می‌شود.

 

برای عموم مردم، شناخت عسل طبیعی از تقلبی بسیار سخت است اما با عمل به برخی موارد پی‌آمده می‌توان به صورتی مطمئن‌تر اقدام به خرید عسل طبیعی کرد:

 

از فروشگاه‌ها یا افراد و زنبورداران معتبر و مطمئن خرید کنید.

 

عسل را به طور عمودی درون لیوانی از آب بریزید، در صورتی که ته آن جمع شد و در آب حل نشد، کیفیت طبیعی عسل در حد مطلوب است. هر چه سرعت حل شدن عسل در آب بیشتر باشد، خلوص آن کمتر، و در نتیجه غیرطبیعی‌تر است.

 

شیشه عسل را برگردانید و به سرعت بالا یا پایین رفتن حباب‌های درون عسل دقت کنید. هر چه کندتر حرکت کند، بهتر است.

 

مقدار کش‌آمدن عسل نیز تا حدودی در تشخیص عسل طبیعی از نیمه طبیعی و صنعتی مؤثر است. عسل طبیعی به دلیل داشتن رطوبت کمتر، روان‌شدگی کمتری دارد.

 

عسل طبیعی، شیرینی، مزه، طعم و بوی مشخصی دارد. شیرینی عسل طبیعی برخلاف نوع مصنوعی هیچ شباهتی به مزه شکر و قند ندارد و به محض برداشتن درپوش آن، بو و رایحه مطبوع آن به مشام می‌رسد.

زندگی زنبور عسل



زندگی زنبور عسل

 

زندگی زنبور عسل

 

رازهای زنبور عسل

زنبور عسل (Apis mellifera) از راسته نازک بالان (Hymenoprera) است. زنبور عسل قسمت های دهانی جونده و مکنده، هر دو را داراست.دگردیسی زنبور عسل کامل است و به طور دسته جمعی زندگی می کند.

زنبور عسل شامل سه دسته اند:

1- ملکه (Queen) که تخم می گذارد.

2- نرها (prones) کارشان فقط بارور کردن ملکه های جدید است.

3- کارگرها (Worker) که ماده عقیم هستند و اغلب انواع متعددی دارند.

کندوی زنبور عسل یا به صورت جعبه های مکعبی به ابعاد 50 cm که کندوی modem می گویند و یا به صورت سبد که کندوی بومی می گویند،وجود دارد.

 

زنبور عسل در قرآن

کلمه نحل به معنی زنبور عسل در آیات 68 و 69 سوره نحل در جزء 14 قرآن کریم آمده است. در تفسیر آیه 68 چنین آمده است:پروردگارت به زنبور عسل وحی فرستاد! در اینجا لحن قرآن به طرز شگفت انگیزی تغییر می یابد، در عین ادامه دادن بحث ها در زمینه نعمت های مختلف الهی و بیان اسرار آفرینش در این سوره، سخن از زنبور عسل و سپس خود عسل به میان می آورد.اما شکل یک مأموریت الهی و الهام مرموز که نام وحی بر آن گذارده شده است.نخست می گوید: «و پروردگار تو به زنبور عسل، وحی کرد که خانه هایی از کوهها و درختان و داربست هایی که مردم می سازند انتخاب کن.»

* نخستین مأموریت زنبوران در این آیه، خانه سازی ذکر شده است. این شاید به خاطر آن است که مسئله مسکن مناسب، نخستین شرط زندگی است و به دنبال آن فعالیت های دیگر، امکانپذیری است.

* در آیه 69 سوره «نحل»، دومین مأموریت زنبور عسل شروع می شود. قرآن می فرماید: «ما به او الهام کردیم که سپس از تمام ثمرات تناول کن و راههایی که پروردگارت برای تو تعیین کرده، به راحتی بپیما.»

سرانجام، آخرین مرحله مأموریت آنها را به صورت یک نتیجه، این چنین بیان می کند، «از درون زنبوران عسل، نوشیدنی مخصوص خارج می شود که رنگ های مختلفی دارد.» نهفته است، جالب این که دانشمندان از طریق تجربه به این حقیقت رسیده اند که زنبوران به هنگام ساختن عسل آن چنان ماهرانه، عمل می کنند که خواص درمانی و دراویی گیاهان کاملاً محفوظ مانده و به عسل منتقل می شود.

* و در ماجرای برنامه زندگی زنبور عسل و ارمغانی که آنها برای جهان انسانیت می آورد، که هم غذاست و هم شفا و هم درس زندگی، نشانه روشنی از عظمت و قدرت پروردگار است، برای جمعیتی که می اندیشند.

 

ساختار بدن زنبور عسل

سر زنبور عسل-در جلوترین قسمت بدن قرار داشته و شامل اعضای زیر است: دو عدد چشم مرکب ، سه عدد چشم ساده ، دو عدد آنتن و دهان با خرطوم. بزرگی چشمها وسیله‌ای است که زنبوردار به کمک آن به راحتی می‌تواند زنبور نر را از کارگر تشخیص دهد. زیرا چشمهای زنبور نر بزرگتر بوده و از عقب سر بهم می‌رسند، ولی در زنبور کارگر و ملکه بهم نمی‌رسند. کار آنتنهای زنبور عسل ، لمس کردن و بوییدن است. زنبور عسل به کمک خرطوم ، شهد را از روی گلها جمع آوری و از راه دهان به داخل کیسه عسلی می‌فرستد.

 

سینه زنبور عسل: زنبور عسل از سه حلقه کیتینی درست شده و اعضای زیر به آن اتصال دارند: چهار عدد بال یا پر که دو عدد آنها بالهای جلویی و دو عدد دیگر بالهای عقبی هستند. شش عدد پا که جفت عقب آن دارای حفره‌هایی به نام سبد می‌باشند و زنبور عسل در دوران فعالیت خود گرده‌های گل در آن پر و با خود به کندو حمل می‌کند. این سبدها در کارگران بزرگتر از نرها هستند.

 

شکم زنبور عسل: در قسمت انتهایی بدن زنبور عسل قرار داشته، از 6 حلقه کیتینی پشتی و 6 قطعه شکمی تشکیل شده است.در انتهای شکم زنبور عسل،مخرج برای دفع مدفوعات دیده می‌شود. از راه همین مخرج ، زنبور عسل قادر است خاری را که در داخل بدنش جای دارد، خارج کرده و نیش بزند. زنبور عسل نر نمی‌تواند نیش بزند، چون اصلا نیش ندارد.

تصویر

ساختمان مورفولوژیکی زنبور عسل

*بدن زنبور عسل به طور متراکم از موهایی پوشیده است که دارای تارهای (Barbs) جانبی کوتاهی است. و به راحتی دانه های گرده را می گیرند.در چشم های مرکب و پاهای زنبور عسل،موهای صاف وجود دارد پاهای جلویی زنبور عسل در حاشیه ساق (tibia) موهای راست و خشن و کوتاهی را دارد و برای تمیز کردن چشم ها از گرده گل به کار می رود و برس چشمی (Eye bursh) می گویند.

*بالهای زنبور عسل در هنگام پرواز به وسیله قلاب هایی به هم درگیر می شوند و یا بال به نظر می رسند.و نوک این بالها مسیر شکل را طی می کند.ممکن است 400 بار در ثانیه مرتعش شوند.آرواره های زیرین mandibles در کارگران صاف برای جمع آوری گرده و ساختن شاخه ها به کار می رود. آرواره های بالایی maxillae مانند قاشقک های طویلی بوده و برای جمع آوری گرده های گل به کار می رود.

 

*لب تحتانی تبدیل به خرطوم شده و ضمایم حسی – بی (Cabialplas) در اطراف آن قرار دارد. مایع شهد در اثر عمل مکنده حلق به درون چینه دان بزرگ یا معده عسل (Money Stomash) کشیده می شود. چهار لب مثلثی دریچه ای را درست می کند و از ورود عسل به معده جلوگیری می کند. بجز موقعی که جهت تغذیه مورد نیاز است. روده زنبور عسل باریک و دراز است. و تقریباً به 100 لوله کوچک، مالپیکی اتصال دارد و روده راست، بزرگ است و به مخرج ختم می شود. در انتهای بدن زنبور عسل سوزن وجود دارد که فقط در کارگرها و ملکه ها دیده می شود. حس بویایی در زنبوران عسل بسیار قوی و تیز است و چشم ها دارای تعداد فراوانی واحدهای بینایی است و دارای مغز نسبتاً بزرگ  است:زنبوران عسل قادر به تشخیص رنگ قرمز و سیاه از هم نمی باشند.

 

گونه و نژادهای زنبور عسل

1- زنبور هندی (Apis Indiea)

2- زنبور درشت (Apis drostata)

3- زنبور ریز (Apis florae)

4- زنبور عسل معمولی (Apis mellifera)

 

غده های مهم زنبور عسل

در  داخل دو طرف سر کارگر زنبور عسل یک جفت غده‌ای به نام غده‌های شیری وجود دارد که از خود ماده‌ای به نام شیر یا ژله شاهانه ترشح می‌کند و با آن ملکه و لاروهای خیلی جوان را تغذیه می‌نمایند.

غده‌های بزاقی زنبور عسل همراه با یک جفت غده سینه‌ای بوسیله یک کانال مشترک ، ترشحاتشان را به داخل دهان زنبور می‌ریزند. ترشحات این غده‌ها در موقع لارو بودن صرف تنیدن به دور خود شده و پس از رشد و تبدیل به یک زنبور کامل ، نقش غده بزاق دهان را در زندگیشان بازی می‌کنند.

غدد زیر آرواره‌ای زنبور عسل که در کارگران خیلی کوچک و غیرفعال بوده و در ملکه بسیار بزرگ و فعال است. ماده‌ای بوسیله این غده ترشح می‌شود که با بوی مخصوصش باعث تمیز ملکه از سایر زنبورهای عسل می‌شود.

در زیر شکم زنبور عسل 4 جفت غده‌های مومی وجود دارد که سه جفتش فعال هستند و موم ترشح می‌کنند و بکار ساختن سلولها و شان می‌خورند.

غده‌های بویایی زنبور عسل:در پشت زنبورها غده‌ای به نام غده بویایی دیده می‌شود که کارش تشخیص بوهاست.

غده‌های مخزنی زنبور عسل:سه عدد غده در مخزن به نام غده‌های مخزنی،مدفوعاتی را که در آنجا ذخیره شده‌اند، مرتب ضد عفونی می‌کنند.

 

محصولات زنبور عسل و نحوه گردآوری آنها

می توان به شهد یا عسل و گرده زنبور عسل ویژه «موم» که از صمغ ها به وجود می آید، اشاره کرد. گرده زنبور عسل دارای انواع مواد آلی و ویتامین ها م یباشد. گرده شامل قندهای احیا کننده میباشد که در گل 31% در گروه کربوهیدرات وجود دارد. میزان متوسط پروتئین گروه حدود 22% است و تمام اسیدهای آمینه ضروری مورد نیاز انسان در ترکیب پروتئینی دانه گروه وجود دارد.عصاره اتری گروه حاوی چربی ها و روغن ها، پیگمان ها، دونین ها، ویتامین ها و هورمون رشد می باشد.گروه حاوی 13 نوع اسید چرب و دو استدول عمده به نام های 24- متیلن کلسترول و «بی سی توسترول» است. برای جمع آوی دانه گرده می توان از تله گرده، استفاده کرد، ولی این کار توصیه نمی شود، چون جمعیت زنبورها را تضعیف می کند.

 

بعضی از مصارف گرده زنبور عسل

دانه گرده در پزشکی اهمیت خاصی دارد.در درمان بیماری های پروستات و آلرژی و در حال بی اشتهایی از داروهایی که از دانه گرده ساخته می شوند، استفاده می کنند. دانه گرده به عنوان مکمل غذایی به کار می رود و از آن در رفع چین و چروک و لکه های صورت استفاده می گردد.از داروهای مشهور می توان به Prostaflor, Ofilorex اشاره کرد.

 

تولید مثل زنبور عسل

اندام های جفت گیری،در کارگرها تنها اثری از آن دیده می شود ولی در ملکه به خوبی توسعه یافته است.ملکه جوان 6 روز بعد از بیرون آمدن، با یک زنبور عسل نر جفت گیری می کند، اندام های جفت گیری نر پاره شده و در کیسه تناسلی ماده باقی می ماند و تا اینکه بعد از بازگشتن به کندو، کارگرها آن را از بین می برند. اسپرماتورزوئیدهایی که بدین صورت در کیسه ذخیره اسپرم، جای می گیرد، به کار همه تخم های لقاح یافته ای که ملکه خواهد گذاشت، بکار می رود. تخمدان های ملکه زنبور عسل پر شده و شکم را پر می کند و ظرف دو روز، شروع به تخم گذاری می کند.

* از تخم های لقاح نیافته،زنبورهای نر (هاپلوئید 16 کروموزوم) و از لقاح یافته ها، زنبورهای ماده (دیپلوئید و  دارای 32 کروموزوم) تولید می شود. تخم ها تبدیل به لارو کرمی شکل کوچک فاقد پاها و چشم می شوند و از ژله شاهانه که توسط غده های حلقی کارگران جوان تولید می گردد، تغذیه می کنند. ولی لاروهای ملکه بیشتر به تغذیه شاهانه می پردازند و به همین جهت با سرعت زیاد بزرگ و تمایز می یابند.

* دم لارو چندین بار، پوست اندازی می کند روی سلول بوسیله موم پوشیده می شود. و لارو در داخل آن قرار گرفته و شفیره نام دارد و دگردیسی را کامل نموده و به کمک آرواره های زیرین، سرپوش حجره را پاره کرده و به شکل یک نوزاد جوان بیرون می آید.بعد از عمل جفت گیری زنبوران نر، به بی غذایی می افتند و می میرند.

زنبورستان اسدی

زنبورستان اسدی در مناطقی از زنجان وکردستان

مصرف عسل در کودکان زیر یک سال ممنوع !

 عسل  یک ماده شگفت انگیز و بی نظیری است که خواص ارزشمند فراوانی در حفظ سلامتی انسان دارد. امروزه ثابت شده که عسل طبیعی ( تصفیه نشده و خالص ) علائم آلرژی را کاهش می دهد.

در اینجا تعدادی از خواص درمانی عسل  را برای شما بیان می کنیم.

- خواص آنتی بیوتیکی (میکروب کُش ) دارد.

- دارویی برای درمان ناراحتی های معده است. امروزه ثابت شده که عسل از رشد هلیکو باکتر پیلوری در معده جلوگیری می کند. این باکتری، مسئول اصلی پیدایش زخم معده  و بسیاری از بیماری های معده است.

- عسل ، التهاب معده ناشی از مصرف الکل را کاهش می دهد.

- عسل اثر بسیاری از مواد سرطان  زا را کاهش می دهد.

- در درمان بیماری قانقاریا ( در این بیماری خون به عضو نمی رسد و عضو دچار فساد می شود) مفید است که هم از مرگ و هم از قطع عضو جلوگیری می کند.

- عسل سریع تر از پانسمان زخم، سوختگی بدن را درمان می کند. با مصرف عسل در هنگام سوختگی بدن، میزان درد، جراحت و کشیدگی بافت کاهش می یابد و محل سوختگی سریع تر بهبود می یابد.

- مصرف عسل در افراد مسن  ، از بروز آب مروارید  جلوگیری می کند.

با این همه،هرگز به کودک زیر یک سال نباید عسل داد که برای سلامتی او مضر است.

دادن عسل به نوزاد زیر یک سال باعث بروز مسمومیت " بوتولیسم" می شود.

بوتولیسم در اثر اسپورهای باکتری بوتولینم بوجود می آید. اسپورهای این باکتری به مقدار زیادی در خاک ، گرد و غبار و عسل وجود دارد. اگر این اسپورها توسط افراد بزرگسال بلعیده شوند، تأثیر بدی بر آنها ندارند. ولی اگر وارد بدن نوزاد شوند، در مجرای گوارشی او تکثیر می یابند و باعث تولید سم بوتولینم می شوند. حتی اگر برای شیرین شدن سر پستانک نوزاد، عسل به آن بمالید، چنین واکنشی را در بدن او ایجاد خواهد کرد.

سم بوتولینم به عنوان کشنده ترین سم برای انسان شناخته شده است. مقدار کشنده آن یک ده میلیونیم میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است که این مقدار با چشم غیرمسلح دیده نمی شود. اگر این مقدار بسیار جزئی وارد جریان خون شود ، در کمتر از چند دقیقه با فلج کردن عضلات تنفسی، باعث مرگ فرد می شود.

دادن عسل به نوزاد زیر یک سال باعث بروز مسمومیت " بوتولیسم" می شود.بوتولیسم نوزادان، در تمام قاره ها به جز آفریقا وجود دارد.

بوتولیسم می تواند توسط خاک یا گرد و غبار ( به خصوص گرد و خاک کیسه جارو برقی ) در نوزاد ایجاد شود، ولی خوردن عسل، مهم ترین عامل بروز این مسمومیت است. مسمومیت بوتولیسم در نوزادان زیر یک سال اتفاق می افتد ، ولی بیشتر تا سن 6 ماهگی  است. خوشبختانه در بیشتر موارد، مقدار سم آنقدر کم است که مسمومیت غیرقابل تشخیص است.

اولین علامت بوتولیسم در نوزاد ، یبوست است( البته یبوست  در بسیاری از نوزادان شایع است و خطری هم ندارد ) که 3 تا 30 روز بعد از خوردن عسل بروز می کند. در طی روزهای بعدی نوزاد دچار ضعف ، بی میلی به غذا، کاهش اشتها  و گریه کردن ضعیف می شود.

اگر بیماری پیشرفت کند، نوزاد کمتر و کمتر حرکت می کند و آب از دهانش می ریزد. عمل مکیدن و بازکردن دهان کاهش می یابد. عدم کنترل سر نیز از علائم جدی این بیماری است. حتی تنفس ضعیف ممکن است به تدریج یا بطور ناگهانی بروز کند.

پس اگر کودک سالمی دچار علائم بالا شد یعنی یبوست همراه با ضعف در مکیدن و گریه کردن یا نفس کشیدن، باید او را نزد پزشک ببرید ، زیرا ممکن است دچار بوتولیسم شده باشد، مگر اینکه علت دیگری برای این ضعف وجود داشته باشد.

اگر پزشک تشخیص داد که کودک دچار بوتولیسم شده است، بایستی برای مدت یک ماه در ICU تحت مراقبت ویژه باشد ( با سیستم تهویه خودکار و غذاخوردن متناوب از راه لوله ). بعد از آن برای مدت دو هفته هم در بیمارستان بستری شود.

اگر پزشک بوتولیسم را به درستی و فوری تشخیص دهد و نوزاد هم سریعاً تحت درمان و مراقبت قرار بگیرد، هیچ خطری سلامتی نوزاد را تهدید نخواهد کرد و می تواند کاملاً بهبود یابد.

میزان مرگ ناشی از این مسمومیت در نوزادان بستری در بیمارستان کمتر از یک درصد است.

اخیراً یک پادزهر برای این مسمومیت کشف شده است که می تواند مدت زمان بستری شدن در بیمارستان و ICU را کاهش دهد.

مؤثرترین روش برای جلوگیری از مسمومیت بوتولیسم در نوزاد، ندادن عسل به اوست. شیر مادر نیز شدت بوتولیسم را کاهش می دهد.

بنابراین علی رغم فواید فراوان عسل، مصرف آن در کودکان زیر یک سال مجاز نمی باشد و برای سلامتی آنها مضر است.

عسل طبیعی چگونه است ؟؟

عسل طبیعی چگونه است ؟؟

واقعیت این است که عسل از نظر غذایی یک قند زیباست ولی حاوی گرده گیاهی به ویژه گیاهانی که خاصیت داروی

ی دارند نیز می باشند . برای یک تولید کیلو عسل باید 25 هزار زنبور عسل در طول فصل تابستان فعالیت نمایند . عسل انوع مختلف دارد ، عسل صخره ای ، عسل جنگلی ، مرتعی ، گیاه دارویی ، عسل گل گون ، گل اقاقیا ، جنگل سوزنی برگ ،بهاره و تابستانی و پاییزی و غیره می باشند . بعضی عسل ها آب دار و بعضی ها کم آب و کریستالیزه یا شکری شده و در حرارات 45 درجه سانتی گراد کریستال های قند کاملا مذاب می شوند .

عسل را به طریق سرد و گرم از موم جدا می سازند . عسل به دست آمده به روش سرد از نظر کیفیت و نیروی غذایی بالاتر است . به وسیله حرارت مقداری از رایحه ، ویتامین ها و آنزیم های عسل به هدر می رود . در بعضی افراد با خوردن عسل ، معده درد ، ترشی و سوزش معده ایجاد می شود . این افراد باید نسبت به عسل خورده شده تردید نمایند .

عسل های قلابی بیش از عسل های طبیعی و سالم در دسترس عموم است . عسل ها باید در طی زمان آماده و کامل گردد و به اصطلاح عسل نرسیده باید رسیده شود. به عبارت دیگر عسل نباید کاملا آبدار باشد . عسل آماده نشده سریعا تخمیر و فاسد و ترش مزه می گردد .

این نوع عسل ها را با کمی عسل مرغوب مخلوط کرده و به بازار مصرف ارائه می دهند . عسل آبدار سودآور تر از عسل جا افتاده است و عسل خالص و طبیعی حاوی اسید فرمیک بوده که عامل ماندگاری و خاصیت ضد باکتریایی است .

امروزه به جای شهد گل ها زنبور عسل آب ، آب هویج ، آرد غلات ، ارزن نخود ، نخود فرنگی ، آب چغندر قند و نشاسته میدهند . این نوع عسل های قلابی عامل بیماری است و قافد ارزش دارویی عسل است .

نیش زنبور برای درمان آرتروز

نیش زنبور برای درمان آرتروز

مطالعات نشان می‌دهد در زهر زنبور عسل ملکول‌هایی وجود دارد که هورمون‌های طبیعی را در بدن افزایش می‌دهد که می‌تواند تورم مفاصل را کاهش دهد.به این ترتیب امیدهای تازه‌ای به وجود آمده است که بتوان با استفاده از سم زنبور درمان‌های جدیدی برای کاهش درد مبتلایان به آرتروز و پیشگیری از آن طراحی کرد.تعدادی از بیماران که از روش نیش زنبور درمانی استفاده کرده اند به طور قابل توجهی در دردهای مفصلی خود بهبودی مشاهده کردند که نشان می‌دهد این روش بسیار موثر است.
دکتر سوزانا بیتریز وریسمو استاد دانشگاه سائوپائولو در برزیل در این باره گفت: زهر زنبور میزان هورمون‌های ضد تورمی به نام گلوکوکوتریکویدز را در بدن افزایش می‌دهد.زهر زنبور عسل مخلوط پیچیده‌ای از موادی است که می‌تواند باعث تحریک سیستم ایمنی بدن و واکنش‌های آلرژیک شود.
استفاده از زهر زنبور قرن‌هاست که توسط انسان استفاده می‌شود. در روش زهر زنبور درمانی بیماران صدها نیش زنبور را به بدن خود وارد می‌کنند به این امید که دردهای آن‌ها کاهش پیدا کند. از این روش حتی برای درمان بیماری‌هایی مانند آسم و ام.اس استفاده می‌شود.اما تحقیقات جدید اثرات این روش را به طور علمی اثبات کرده است.